Pracownicy i służba hrabiów Starzeńskich
(Uaktualnione luty 2014)
Dzięki trójce naszych Dobrodziejów, wspierających projekt "Olejów na Podolu", mamy trochę materiałów archiwalnych - kopie niektórych stron ksiąg kościelnych. Część z tego, w formie nazwisk w kategorii "Szukamy przodków", opublikowaliśmy w poprzednich latach. W roku 2009 jednak otrzymaliśmy szczególnie cenny prezent - lata 1850-1857 i 1859-1865 w przepięknej czytelności. Mogliśmy się więc pokusić o zestawienia zgonów i niniejsze listy pracowników i służby hrabiów Starzeńskich, oraz (publikowane osobno) listy pracowników i służby hrabiów Wodzickich i spisy rzemieślników z wiosek parafii olejowskiej. Zadziałało to także "wstecz" na resztę naszych materiałów. Dzięki porównywaniu udało się także odcyfrować część - słabo czytelnych - łacińskich nazw zawodów z lat 1867-1896. Niestety, nie wszystkie - ale i tak bardzo dużo, o czym się przekonacie przeglądając w/w artykuły.
Daty przy tych wszystkich ludziach, ich nazwiska, zawód czy pełnione funkcje pochodzą ze starych ksiąg kościelnych parafii rzymsko-katolickiej w Olejowie. Brali wtedy ślub, byli świadkami innego ślubu, chrzcili własne dziecko, byli rodzicami chrzestnymi innych dzieci, lub umierali - to powody, dla których znaleźli się w naszych źródłach. Nie są to na pewno wszyscy pracownicy i słudzy Starzeńskich, ani pełne daty ich służby w majątku. Jedyne ci, których zapisały pióra olejowskich księży przy rzymsko-katolickich chrztach, ślubach i zgonach.
Majątek olejowski obejmował sam Olejów, Bzowicę, Białokiernicę, Hukałowce, Harbuzów, Beremowce, Łopuszany, Moniłówkę i folwarki w Halczynej Dolinie i Tworymirce. Wszędzie tam hrabiowie Starzeńscy, a po nich Wodziccy, mieli ziemię, lasy - i różne obiekty, jak stadnina koni, owczarnie, ptaszarnie, pasieki i tym podobne, w których zatrudnienie znalazło wielu mieszkańców tych miejscowości. Do dworu należał także młyn olejowski i pracowała dla niego prawdopodobnie większość olejowskich rzemieślników. W naszym wykazie umieszczamy jednak tylko tych, o których wyraźnie zapisano, że pracują dla dworu - lub wskazywał na to ich adres (numer domu - jeśli był podany). Kompletny spis wszystkich znalezionych w źródłach rzemieślników z Olejowa i innych miejscowości zamieścimy na naszej stronie w osobnych artykułach.
W przypadku służby dworskiej informacje "Z Olejowa", "Z Białokiernicy" itp. oznaczają tylko ich miejsce zamieszkania, odnotowane w naszych źródłach. Gdzie konkretnie pracowali - jeśli nie było to napisane wprost - o tym już nie wiemy. Z Białokiernicy do olejowskiego dworu nie było zbyt daleko, więc teoretycznie jest możliwe, że ludzie stamtąd mogli codziennie dochodzić do pracy. Ale w przypadku dalej położonych miejscowości (np. Harbuzowa) trudno to ocenić.
Nazwiska pracowników dworskich z Olejowa i Manajowa z 1845 r.
na liście darczyńców składki na rzecz ofiar wielkiej powodzi w Galicji
"Gazeta Lwowska" Nr 126 z 25 października 1845
rządcy dóbr olejowskich (łac. "commisarius bonorum Olejów" / "comissar. bonor. Illustris Comitis Starzeński")
1830-1835
Stawiński Jan Nepomucen
1835
Wendorf Antoni
1839-1843
Puzyna Wincenty, mąż Emilii zd. Denowskiej (lub Dunowskiej; dwa różne zapisy w źródłach)
1845
Borzewski Bazyli
1845-1851
Gorzejewski Michał, w roku 1846 miał 36 lat, mieszkał w domu nr 1 (dwór olejowski)
1852-1857
Ciecharzewski Kazimierz, mieszkał w domu nr 2
Hrabia Michał Starzeński w liście do Gwalberta Pawlikowskiego, dziedzica Medyki i Milna, datowanym Olejów 25 marca 1841 użył słów:
"racz więc oddawcy P. Kapitanowi Puzynie rządcy memu ...". Zaciekawiło nas, skąd ta tytulatura wojskowa przy olejowskim rządcy. W książce "Poczet Szlachty Galicyskiéj i Bukowińskiéj" (Lwów 1847) odnaleźliśmy osobę: Puzyna z Kozielska herbu Oginiec Wincenty Józef Stanisław trojga imion, wnuk Stanisława, szlachectwo zatwierdzone w 1847 roku przez Wydział Stanów Galicyjskich. Z dużym prawdopodobieństwem jest to nasz rządca z Olejowa. Inne informacje - z polskiego internetu - są niestety niejasne i chaotyczne. Nie wiemy do końca, czy jest on identyczny z kapitanem Józefem Wincentym Puzyną (ur. 1793, zm. 1862), dzielnym żołnierzem napoleońskim i powstańcem listopadowym, kawalerem złotego krzyża Virtuti Militarii.
mandatariusze olejowscy (łac. "mandator" / "iudex politicus")
1826-1826
Tokarzewski A.
1835
Kordani Feliks
1838-1855
Fellner Karol, po polsku zapisany "mandator olejowski", mieszkał w domu nr 2
Podpis mandatariusza Tokarzewskiego na dokumencie z 1826 r.
księgowy / rachmistrz hrabiego Starzeńskiego (łac. "calculator com. Starzeński")
1839-1840
Witwicki Józef, mąż Kunegundy zd. Regelskiej
skarbnik
1845
Jarocki, imię NN
ekonomowie olejowscy (łac. "oeconomus olejoviensis" / "oeconomus ex Olejów")
1825
Salucki Antoni
1833
Baruszewicz Atanazy, miał wtedy 40 lat, mieszkał w domu nr 1
1839-1841
Fatulski Ignacy, mieszkał w domu nr 1
1843
Ruszkowski Antoni, miał wtedy 43 lata, mieszkał w domu nr 1
1845
Urbański, imię NN
1845
Podgórski, imię NN
1845
Jaworski Ludwik, w roku 1845 miał 21 lat, wymieniony pod numerem domu 1
1848
Babicz Franciszek, miał wtedy 26 lat, mieszkał w domu nr 3
1849
Zippser Edward, syn Emanuela i Tekli z domu Rychter, miał wtedy 28 lat, mieszkał w domu nr 1
1853-1867
Jawornicki Kacper, wymieniany pod numerami domów: w latach 1853-1860 - dom nr 2, w 1861 - dom nr 170, w r. 1862 - dom nr 1, w r. 1865 - dom nr 9
1854-1866
Iwanicki Michał
ekonomowie bzowiccy (łac. "oeconomus in Bzowica dominii Olejów")
1845-1855
Oborski Józef, mieszkał w domu nr 1. Mąż Anieli z domu Radziejewskiej, zmarł w roku 1855, bo przy chrzcie jego córki jest dopisek "pogrobowiec" (oryg. "posthuma"). Prawdopodobnie był grekokatolikiem, bo nie występuje w olejowskiej rzymsko-katolickiej księdze zmarłych.
ekonomowie z Halczynej Doliny (łac. "oeconomus in Halczyna Dolina")
1841
Frankiewicz Jan
ekonomowie harbuzowscy (łac. "oeconomus Harbuzoviensis" / "oeconomus ex Harbuzów")
1850-1851
Łabęcki Maksymilian, mieszkał w domu nr 1, w roku 1850 miał 28 lat
dyrektor fabryki fajansów (łac. ""Director fabrici faians."")
1831
Głuchowski Fabian , brak innych danych, w roku 1831 był świadkiem ślubu mieszkańców Trościańca Wielkiego
(Uwaga: przy tej osobie nie było jasno zapisane, że pochodzi z Olejowa. Lecz była to najbliższa taka fabryka od Trościańca)
do 1843
Goth Alojzy, brak informacji o stanie cywilnym, zm. w r. 1843 w wieku 46 lat, mieszkał w domu nr 1
pisarze dominialni (łac. "scriba dominialis Olejoviensis")
1834
Witwicki Józef
1840
Jaroszewski Stefan
1852-1855
Wężowski Leon
leśniczy (łac. "praefectus sylvarum")
Z OLEJOWA:
1845
Czekański, imię NN
1850-1856
Zippser Ludwik /
Zippser Adolf (prawdopodobnie miał dwa imiona Ludwik Adolf, lub Adolf Ludwik), "praefectus sylvarum Olejów", ale mieszkał w Białokiernicy
Z HUKAŁOWIEC:
przed 1853
Walwein, imię NN (w roku 1853 występuje wdowa po nim)
nadzorca owczarni w Olejowie (łac. ""ovonarius Com. Starzeński / ovonarius in Olejow"")
1838-1839
Witwicki Józef
urzędnicy w dominium - bez podania pełnionej funkcji (łac. "officialista" / "officialista privatus")
1839
Petrykowski Józef, rodem z Tartaków, w r. 1839 jako wdowiec poślubił Teklę Czoroglany, córkę medyka, miał wtedy 36 lat, mieszkał w domu nr 2 w Olejowie
1855
Żukowski Stefan, wymieniony pod numerem domu 71
architekci z Olejowa (łac. ""architectus"")
1838
Moszyński Jan, miał wtedy 27 lat, wymieniony pod numerem domu 134
lekarze - chirurdzy ("chyrurgi in Olejow" / "Magister Chyrurgiae")
1836
Kompert Jan, w roku 1835 miał, 36 lat, wymieniony pod numerem domu 2
1838-1839
Czoroglany Marcin (w późniejszych latach to nazwisko zapisywano czasem "Czoroglani"), zm. w roku 1839 w wieku 69 lat, wymieniony pod numerem domu 84
akuszerki - przy porodach hrabiny Starzeńskiej (łac. "obsterix")
1833
Kamińska, imię nie podane
1833
Klimaszewska, imię nie podane
1843
Sobolewska Barbara
(w roku 1833 przy porodzie bliźniaczek były wymienione dwie akuszerki)
klucznica (łac. ("clavicularia")
1835
Kozłowska Apolonia, z domu Laskowska, miała wtedy 40 lat, mieszkała w domu nr 1 (dwór olejowski)
dama dworu? (łac. ("de aula Comitis Starzenski in Olejow")
1835
Chmielewska Julia, w roku 1835 miała 26 lat, mieszkała w domu nr 1 (dwór olejowski)
kucharze i kucharki (łac. "coquus" i "coqua")
Z OLEJOWA:
1834
Sidorowicz Stefan, mieszkał w domu nr 1 (dwór olejowski)
1837-1842
Skorobohaty Paweł, mąż Teodozji zd. Dybasz
1852-1862
Drozdowski Wojciech, wymieniany pod numerami domów: 111, 119, 125
Z BIAŁOKIERNICY:
1851
Łeśków Maria
krawcowa dworska (łac. "vestiaria aulica")
1851
Dybasz Elżbieta, ur. Olejów, miała wtedy 28 lat i mieszkała w domu nr 1 (dwór)
lokaje pałacowi (łac. "pedisequus aulicus")
Z OLEJOWA:
1851-1861
Boratyn Jan, ur. Sietesz cyrkuł Złoczów, w roku 1851 miał 31 lat, wymieniany pod numerami domów: 1851-1853 - numer 1 (dwór), 1856 - nr 72, 1861 - nr 82
1852-1890
Mielnik Dionizy, grekokatolik
1855
Mielnik Piotr
Z BIAŁOKIERNICY:
1853
Słonecki Antoni, wymieniany pod numerem domu 3
słudzy pałacowi z Olejowa (łac. "servus aula" / "servus in aula Olejoviensi")
1822
Siklicki Jan
1822
Skałuba Andrzej
1823
Polański Maciej, zm. w roku 1823 w wieku 64 lata, mieszkał w domu nr 1 (dwór olejowski)
1832
Gaszy Jan
1840
Markowski Grzegorz
1841-1843
Brzezicki Jan, mąż Marii zd. Robak
1842
Rosicka Petronela, córka Zacharego
1842
Mazgajski Jan
1844
Mielnik Dymitr, miał wtedy 29 lat, wymieniony pod numerem domu 45
do 1855
Baturyna Łukasz, brak informacji o stanie cywilnym, zm. w r. 1855 w wieku 41 lat, numer domu 1
słudzy domowi z Olejowa (łac. "servus domesticus" i "serva domestica")
1854
Piekarz Marcin
1854
Kosińska Teresa
słudzy (łac. "servus" i "serva") - niektórzy z nich mogli pracować dla dworskich oficjalistów
Z OLEJOWA:
1828
Piasecki Józef, miał wtedy 29 lat, wymieniony pod numerem domu 1 (dwór olejowski)
1828
Piasecki Wojciech
1828
Wąsowicz Jan
do 1843
Hebdowski Antoni, brak informacji o stanie cywilnym, zmarł w roku 1843 w wieku 47 lat, numer domu 1
1843
Łakocka Maria, w r. 1843 jako panna wyszła za Cypriana Łumikowskiego, także sługę w Olejowie, miała wtedy 27 lat
1843
Łumikowski Cyprian, w r. 1843 jako kawaler poślubił służącą z Olejowa, Marię Łakocką, miał wtedy 35 lat
1847
Dybasz Józef, w r. 1847 jako kawaler poślubił Annę Korzeń z Olejowa, miał wtedy 29 lat
1852
Dybasz Zofia, wymieniona pod numerem domu 1 (dwór)
1853
Szkałuba Elżbieta, wymieniona pod numerem domu 83
1853
Tomczyszyn Rozalia, wymieniona pod numerem domu 80
1853
Wiatrowska Petronela, zamiast numeru domu zapisano "las"
1855
Niemilowska Anna, wymieniona pod numerem domu 66
Z BIAŁOKIERNICY:
1847
Hryniewicz Jan, mąż Franciszki zd. Pietraszewskiej
1852
Kociubiński Tomasz, wymieniony pod numerem domu 7
Z BZOWICY:
1852
Skorobohaty Daniel, ur. Białokiernica, wymieniony pod numerem domu 30, miał wtedy 27 lat
1853
Bridawa Feuronia, wymieniona pod numerem domu 1
1853
Wilk Michał, wymieniony pod numerem domu 1
1853
Romanków Eliasz
Z HALCZYNEJ DOLINY:
1852-1860
Słonecka Franciszka, wymieniana pod numerem domu 3
Z HUKAŁOWIEC:
1852
Pieczak Anna, ur. Wołczkowce, wymieniona pod numerem domu 9
1854
Klimkiewicz Konstanty, wymieniony pod numerem domu 7
Z BEREMOWIEC:
1853-1854
Jukało Jacek, mieszkał w domu nr 18
słudzy? parobkowie? (łac. "famulus" i "famula" - w słownikach ten termin ma kilka znaczeń, w tym: sługa, dworzanin, parobek, czeladnik)
Z OLEJOWA:
1835
Skiba Maria, córka Michała
1851
Święcicka Rozalia, zamiast numeru domu: las Olejów
1855
Sokołowski Antoni, wymieniony pod numerem domu 39
Z BIAŁOKIERNICY:
1851
Beszły Konstantyn
1851
Dajczak Tatianna, ur. Trościaniec Wielki, wymieniona pod numerem domu 15
służąca rządcy dóbr olejowskich
do 1855
Zaperekopna Katarzyna, brak informacji o stanie cywilnym, zm. w r. 1855 w czasie epidemii cholery w wieku 28 lat, numer domu 1
ogrodnicy pałacowi (łac. "hortulanus aulicus")
1837
Kuczyńska Anna, "hortulana"
1844-1851
Dybasz Józef
1852
Brabenec Franciszek, wymieniony pod numerem domu 1 (dwór)
1853
Hrabowski Andrzej, wymieniony pod numerem domu 3
1855
Mrozicki Jakub, pomocnik ("adjutor") ogrodnika pałacowego, zmarł w roku 1855 w wieku 50 lat, mieszkał w domu nr 1 (dwór)
woźnice (łac. "auriga")
Z OLEJOWA:
1841
Jabłoński Jakub, wymieniony pod numerem domu 1 (dwór olejowski)
1855
Sokołowski Antoni, wymieniony pod numerem domu 94
Z BEREMOWIEC:
1854
Romanów Eliasz
magazynierzy (łac. "horrearius")
Z OLEJOWA:
1845
Babicz, imię NN
1853
Posny Pantaleon
Z BZOWICY:
1855
Marszałków Błażej, wymieniony pod numerem domu 1
Z BEREMOWIEC:
1853
Nowakowski Kazimierz, wymieniony pod numerem domu 11
Z HARBUZOWA:
1851
Kopczyński Cyprian, wymieniony pod numerem domu 1
1852
Kondratowicz Jakub /
Kondratowicz Jacek (dwa różne warianty imienia w źródłach), wymieniany pod numerami domu 1 i 2
owczarze / dozorcy owczarni / pasterze owiec (łac. "ovicularius" / "custos ovium" / "ovium pastor")
Z OLEJOWA:
1854-1867
Pęcak Mikołaj, wymieniany pod numerami domów: w 1854 - nr 168, w 1857 - nr 2
1855
Kowalik Jakub, wymieniony pod numerem domu 1 (dwór)
Z BZOWICY:
1853-1855
Dusberger Józef, wymieniony pod numerem domu 1
Z HALCZYNEJ DOLINY:
1852
Dusberger Józef, wymieniony pod numerem domu 3
pszczelarze / dozorcy pasieki (łac. "apearius" / "custos apiarii" / "custos apium")
Z OLEJOWA:
1839-1853
Masztalerz Kacper, w roku 1839 zamiast numeru domu przekreślone zero (mieszkał poza wioską, w pasiece?), zmarł w roku 1853 w wieku 66 lat, wtedy już pod numerem domu 162, jego synowie też potem byli pszczelarzami
1850
Diaków Józef, brak informacji o stanie cywilnym, zm. w roku 1850 w wieku 72 lata, numer domu 1
1853
Diaków Łukasz, wymieniony pod numerem domu 162
1855
Wegera, imię NN
1855
Górski Kazimierz z Huty Pieniackiej, dozorca pasieki w Olejowie, brak informacji o stanie cywilnym, zm. w r. 1855 w czasie epidemii cholery w wieku 58 lat, w księdze zgonów nr domu 75
1855
Masztalerz Piotr, mąż Ewy zd. NN
Z BIAŁOKIERNICY:
1854
Bielecki Mikołaj, wymieniony pod numerem domu 30
Z HARBUZOWA:
1855
Krówka Jan, w roku 1855 zmarł w wieku 66 lat, mieszkał w domu nr 2
gajowi (łac. "custos sylvarum" / "custos sylva")
Z OLEJOWA:
1831
Sękowski Stanisław, zm. w roku 1831 w wieku 54 lata, numer domu nie wpisany
Z HARBUZOWA:
1855
Kowalik Józef, wymieniony pod numerem domu 1
pracownik folwarku Bzowica (łac. "inquilinus")
1852
Sinner Karol
młynarze olejowscy (łac. "molitor" / "molendarius")
1835-1856
Lemiega (Łemega) Jan
1852-1855
Mielnik Jan
1855
Baturyna Jan
mechanicy (łac. "mechanicus")
1839
Muszyński Jan, mąż Michaliny zd. Witwickiej
kowale (łac. "ferri faber" / "faber ferri"):
Z OLEJOWA:
1852-1870
Matysko Piotr, ur. Orzechowce w cyrkule przemyskim, w roku 1852 wymieniony pod numerem domu 3, w roku 1865 - pod numerem 87
1855-1857
Szuba Jan, w roku 1855 i 1856 wymieniony pod numerem domu 3, w roku 1857 - pod numerem 2
cieśle / stolarze (łac. "faber lignarius" / "faber ligni")
Z BIAŁOKIERNICY:
1851-1868
Leżak Józef (dwa razy błędnie zapisany jako Iżak Józef), ur. Kobelnica w Czechach, w roku 1868 miał 48 lat, wymieniany pod numerami domów: 6, 1, 57, 15, 6
cegielnicy (łac. "laterarius" / "fabricator laterariorum")
Z OLEJOWA:
1854-1863
Gloss Jan Dominik, ur. Weiskirchen Moravia, w roku 1854 miał 24 lata, wymieniany pod numerami domów: w 1854 - nr 1, w 1855 - nr 169, w 1857 - nr 1, w 1859 - nr 109, w 1861 - 157
DODATKOWE INFORMACJE:
Za czasów hrabiego Michała Starzeńskiego, w latach 40-tych XIX wieku, stado koni w Olejowie liczyło około 60 klaczy.
W okolicach gdzie istniały większe stada koni (jak w Olejowie) ogiery do 3 roku życia puszczano wolno na paszę. Korzystali z tego włościanie, podprowadzając do nich swoje klacze. Stąd pochodziły lepsze konie włościańskie.
(Gazeta Narodowa, Rok XIV, Nr. 18. We Lwowie, Sobota dnia 23. Stycznia 1875. Rubryka: Gospodarstwo, przemysł i handel. Artykuł - Ze Złoczowskiego (w sprawie chowu koni)).