Poniżej zamieszczamy dokument z archiwum zamku załozieckiego. Jest to spis ruchomości po Michale Ronikierze.
Kilka słów o tym człowieku. Michał Aleksander Ronikier herbu Gryf, generał-lejtnant i cześnik Wielkiego Księstwa Litewskiego, żył w latach 1728-1802. W roku 1768 stał się właścicielem Załoziec z przyległymi dobrami (więc także Trościaniec Wielki, Reniów, Milno i inne wsie klucza). Nie wiemy jeszcze, w jaki sposób dobra te przeszły na niego z rąk Potockich. Słyszeliśmy legendę, że wygrał je w karty od jednego z potomków hetmana Józefa Potockiego. Ale nie wiadomo, ile w tym prawdy.
Michał Ronikier miał potężne długi. Na samym kluczu załozieckim nazbierało ponad 9 milionów złotych polskich. I to już w pięć lat po objęciu tego majątku przez pana cześnika. Więc pewnie był niezgorszym hazardzistą i hulaką. I nie odbiegał od większości podobnych sobie magnatów łajdaków, którzy przyczynili się do upadku Polski. Z innych dokumentów w naszym posiadaniu wynika, że te same wioski zastawiał różnym osobom. Wierzycieli mieli potem kłopot z wyegzekwowaniem swoich pieniędzy. Ronikier ogłosił upadłość w roku 1773, ale spory ciągnęły się jeszcze przez kilka lat. W tym czasie kuratorem majątku załozieckiego został szwagier upadłego magnata - Wojciech Miączyński, pułkownik wojsk polskich. Ostatecznie dobra te przeszły na własność rodziny Miączyńskich.
Zamek załoziecki został dokumentnie wyszabrowany. Być może przez wierzycieli, być może przez osoby pracujące na zamku - których nikt nie opłacał. Swoje wzięli także austriaccy huzarzy, których szwadron w roku 1772 stacjonawał na zamku. Zniknęła większość wyposażenia. Zostały obrazy na ścianach, meble i różne rupiecie, na które nikt się nie połakomił. Znamienne, że najcenniejszą rzeczą na zamku był stół bilardowy. Co prawda bez sukna (może ktoś przedsiębiorczy dziecku z niego kapotkę uszył?) - ale i tak wyceniony na 54 złote polskie. A w kuchni zupełny brak mis, naczyń i sztućców. Są za to kieliszki i butelki. Też znamienne. Inna ciekawostka, to powyłamywane zamki i szuflady w meblach. Ślad po szabrownikach.
Jedynymi naprawdę wartościowymi mobiliami było pięć pasiek (w tym białogłowska). 320 pni stanowiło prawie 3/4 (73,7%) wartości wszystkich ruchomości po panu cześniku Ronikierze.
Jak się wtedy żyło naszym przodkom? Prawdopodobnie nieciekawie. Mieszkańcom pobliskiego Olejowa na początku XVIII wieku brak pana (królewicza Jakuba, przebywającego na wygnaniu na Śląsku) na pewno służył. Trochę się wzbogacili. Ale we włości załozieckiej w końcu tegoż wieku wyglądało to inaczej. Wsie załozieckiego klucza były puszczone w dzierżawę różnym "pijawkom", które pewnie próbowały się szybko wzbogacić, nie dbając o cudzy majątek i poddanych. Wybawieniem było pojawienie się austriackiego państwa. Chłopi z Trościańca, Reniowa czy Milna mieli za co być wdzięczni "pani cysorzowej" Marii Teresie.
|
| Taxa |
|
|
|
Sztuki |
Zł. Pol. |
groszy |
Adnotacye |
Speculam (zwierciadła) |
|
|
|
|
1 |
Zwiersciadło wielkie w ramach popsutych |
1 |
36 |
- |
|
2 |
Zwiersciadło mnieysze |
1 |
36 |
- |
|
3 |
Paiąk szklanny połamany |
1 |
4 |
- |
|
4 |
Paiąk szklanny lepszy |
1 |
8 |
- |
|
Effigies (obrazy) |
|
|
|
|
5 |
Portret Generała Miączyńskiego |
1 |
1 |
15 |
|
6 |
Portret Matki Tegoż |
1 |
2 |
- |
|
7 |
Portret Cesarzowey Maryi Teressy |
1 |
4 |
- |
|
8 |
Portret Cesarza Jozefa Drugiego |
1 |
4 |
- |
|
9 |
Lanszaftow w Ramach snycerskich |
4 |
4 |
- |
|
10 |
Portret Kossakowskiego Hetmana wytarty |
1 |
- |
15 |
|
11 |
Portret Prymasa wytarty |
1 |
- |
15 |
|
12 |
Portretów Papiezkich małych okrągłych a gr. 14 |
2 |
- |
28 |
|
13 |
Obraz Nayśw. Panny Leżanski na płotnie w ramach niebieskich |
1 |
10 |
- |
|
14 |
Obraz Pana Jezusa Nazaranskiego |
1 |
10 |
- |
|
15 |
Obraz Nayświętszey Panny za Szkłem |
1 |
18 |
- |
|
16 |
Reliquiarz |
1 |
10 |
- |
|
17 |
Obraz Ś. Antoniego wytarty w Ramach |
1 |
- |
10 |
|
18 |
Obraz Nayśw. Panny popsuty |
1 |
- |
10 |
|
19 |
Obrazy Ś. Erazma y Ś. Jozefa małe, sztuka a fp. 1 |
2 |
2 |
- |
|
20 |
Portret na płotnie popryskany |
1 |
- |
4 |
|
21 |
Ramki z Taflami szklannemi wyzłacane Sztuka a fp. 3 |
2 |
6 |
- |
repertum |
Cuprum (przedmioty z miedzi) |
|
|
|
|
22 |
Mosiądzu w kawałkach ok. pięć |
- |
6 |
- |
|
23 |
Ładownic Łosiey wyprawy z sprzązkami y wypustkami |
2 |
3 |
- |
|
24 |
Konew blaszana od Ogroda |
1 |
1 |
- |
|
25 |
Cztery Lusterka z białey blachy |
4 |
2 |
20 |
|
26 |
Pułburtaczek ważący ok. 9. po odtrąceniu 2. na żelazo waży 7. ok. |
1 |
30 |
- |
|
27 |
Pułburtaczek waży ok. 15 po odtrąceniu 5 na żelazo zostaie ok. 10 |
1 |
40 |
- |
|
28 |
Pułburtaczek waży ok. 10 po odtrąceniu 2 na żelazo zostaie ok. 8 |
1 |
30 |
- |
29 |
Miedziak waży ok. 7 po odtrąceniu 3 na żelazo zostaie ok. 4 |
1 |
16 |
- |
30 |
Miedziak popsuty waży ok. 3 po odtrąceniu 1 na żelazo zostaie 2 |
1 |
8 |
- |
31 |
Miedziak takiż y inne kawałki waży ok. 6 po odtrąceniu iednego na żelazo zostaie się ok. pięć |
1 |
8 |
- |
32 |
Dek waży ok. 2 |
1 |
5 |
- |
33 |
Misa Obręczowa waży ok. 1 y 1/2 |
1 |
6 |
- |
34 |
Misa Obręczowa druga waży ok. 2 |
1 |
8 |
- |
35 |
Wanienka z pokrywką waży ok. 5 |
1 |
20 |
- |
36 |
Druszlak Kucharski waży oko. 1 |
1 |
4 |
- |
37 |
Foremek 12 y pokrywka ważą Liter 3 |
- |
4 |
- |
38 |
Alembik z czapką, dwoma rurkami, y trynogą Żelazną |
1 |
32 |
- |
Ferrea (przedmioty z żelaza) |
|
|
|
39 |
Kozłow do kuchni dwa, y trynożek ieden |
3 |
14 |
- |
40 |
Oś od Karety |
1 |
14 |
- |
41 |
Łancuch w trzech sztukach |
1 |
36 |
- |
42 |
Tryby od poiazdu |
2 |
4 |
- |
43 |
Pił popsutych |
4 |
3 |
- |
44 |
Swidrów dętych |
2 |
4 |
- |
45 |
Żelazo do rznięcia drutu |
1 |
- |
20 |
46 |
Kantar waga |
1 |
7 |
- |
47 |
Rożen Kuchenny |
1 |
1 |
15 |
48 |
Drzwiczki do pieca |
1 |
2 |
- |
49 |
Oksza |
1 |
- |
6 |
50 |
Żelazo do Andrutów |
1 |
2 |
- |
51 |
Kociubka do wygartania ognia |
1 |
- |
15 |
52 |
Parawanik zardzawiały w kilku kawałkach |
1 |
2 |
- |
53 |
Klucz do naciągania poiazdu |
1 |
1 |
- |
54 |
Zasuwek do drzwiy par 10 |
20 |
6 |
- |
55 |
Bagnetow |
3 |
2 |
- |
56 |
Pług toiest lemiesz y trzosło |
2 |
3 |
- |
57 |
Zawias do drzwiy z gałkami |
14 |
4 |
20 |
58 |
Faierka duża |
1 |
1 |
- |
59 |
Kawałków różnych na wyrobienie do Rudni zdatnych |
- |
3 |
- |
60 |
Szpada trzograniasta zardzewiała bez pochew |
1 |
3 |
- |
61 |
Latarnia bez szkła z prętami żelaznemi |
1 |
- |
15 |
62 |
Prętow do Łożka |
2 |
3 |
- |
63 |
Nożyce do Ogrodu |
1 |
1 |
- |
64 |
Armat pordzewiałych bez lawetow |
3 |
9 |
- |
65 |
Musztuków 2. Podpiersieni 2. Podogonia 2. Rzemienne |
6 |
9 |
- |
66 |
Kantarek 1. Podpiersień 1. Podogonie 1. Rzemienne z Sztuczkami mosiężnemi |
3 |
6 |
- |
66 1/2 |
Bron popsutych o dwudziestu szesciu zębach |
2 |
- |
13 |
Lignea & Minuciora (przedmioty z drewna i drobiazgi) |
|
|
|
67 |
Stoł z trzech tarcic długi bez obnoża, a raczey trzy tarcic |
1 |
3 |
- |
68 |
Stoł Lipowy z Szufladą iedną z dębowym krzyżowym obnożem |
1 |
3 |
- |
69 |
Stolikow Składanych Machoniowych Suknem Zielonym wybitych |
2 |
10 |
- |
70 |
Stolikow popsutych Kolbuszowskiey roboty, wcale na nic zdatnych |
2 |
- |
10 |
71 |
Stolikow pokoszczanych z trzema męsikami |
2 |
20 |
- |
72 |
Biorko o dwoch drzwiczkach szufladek 12 bez zamku y nożek |
1 |
6 |
- |
73 |
Biorko z dwoma szufladami male(n)kie |
1 |
1 |
15 |
74 |
Biorko większe lipowe proste popsute o 4ch Szufladach |
1 |
7 |
- |
75 |
Bioro Kolbuszowskie o Siedmiu Szufladach |
1 |
14 |
- |
76 |
Bioro Kolbuszowskie o trzech szufladach |
1 |
18 |
- |
77 |
Bioro czarne hebanem y koscią słoniową fornierowane |
1 |
36 |
- |
78 |
Szafa Jaworowa na kształt skrzyni na 6 szuflad |
1 |
12 |
- |
79 |
Szafa Jasionowa zamykana na Suknie o 2ch drzwiach Sosnowych |
1 |
20 |
- |
80 |
Szafa Stolarskiey roboty |
1 |
6 |
- |
81 |
Szafa Kątowa czerwono pokoszczana |
1 |
6 |
- |
82 |
Szafa Kątowa prosta |
1 |
1 |
- |
83 |
Skrzynia Jodłowa z Zawiasami y wrzeciązem |
1 |
6 |
- |
84 |
Skrzynka mała z Zamkiem, zawiaski zaś poodrywane |
1 |
- |
20 |
85 |
Skrzynek do poiazdu |
2 |
3 |
- |
86 |
Skrzynka na drewka do kominka |
1 |
1 |
- |
87 |
Kufer Kosmaty |
1 |
6 |
- |
88 |
Kufer czarną skorą obity |
1 |
10 |
- |
89 |
Kufer Gdanski |
1 |
1 |
- |
90 |
Kufer skorą obity z dwoma Łancuchami y zamkiem |
1 |
7 |
- |
91 |
Skrzynia Sosnowa okowana |
1 |
4 |
- |
92 |
Pudło Kredensowe okute popsute wielkie |
1 |
5 |
- |
93 |
Pudło na cynę popsute |
1 |
1 |
15 |
94 |
Pudło na skrzypce |
1 |
- |
15 |
95 |
Łożko podwoyne stolarskiey roboty |
1 |
2 |
- |
96 |
Magiel do Maglowania Chust |
1 |
16 |
- |
97 |
Parawan stary, sukno podziurawione koloru zielonego |
1 |
3 |
- |
98 |
Bilar duży bez sukna same drzewo |
1 |
54 |
- |
99 |
Klawicymbał popsuty umbrowy pokost |
1 |
18 |
- |
100 |
Klawikort popsuty |
1 |
4 |
- |
101 |
Luster drewnianych wyzłacanych |
16 |
16 |
- |
102 |
Łęgow zepsutych nienawiązanych |
2 |
- |
20 |
103 |
Kanapa pleciona Gdańską trzciną |
1 |
6 |
- |
104 |
Krzeseł Machoniowych z których dwa popsute |
4 |
14 |
- |
105 |
Krzesło takież popsute |
1 |
|
- |
|
106 |
Krzeseł wyplatanych z których trzy zepsute |
6 |
10 |
- |
|
107 |
Stołek dla dzieci popsuty |
1 |
1 |
15 |
|
108 |
Wózek dla słabych popsuty |
1 |
2 |
- |
|
109 |
Bednia jodłowa większa y takaż mnieysza |
2 |
3 |
- |
repertum |
110 |
Stołow Sosnowych |
2 |
2 |
- |
|
111 |
Stołkow prostych Sosnowych |
6 |
1 |
6 |
|
112 |
Krzesło Machoniowe bez pokrowca |
1 |
4 |
- |
|
113 |
Bioro Olchowe popsute z Szufladami |
1 |
1 |
15 |
|
114 |
Stołów prostych |
2 |
1 |
10 |
|
115 |
Stanwi czyli Beczek Kapustnych |
2 |
1 |
6 |
|
116 |
Półkorca miara |
1 |
- |
20 |
|
117 |
Ćwierć miara |
1 |
- |
12 |
|
118 |
Młynek do młynkowania zboża popsuty mocno |
1 |
2 |
- |
|
119 |
Tabczanów drewnianych prostych |
2 |
- |
12 |
|
Vitrum (szkło) |
|
|
|
|
120 |
Buteleczek czarnych |
38 |
2 |
16 |
121 |
Kielich duży z nakrywką rżnięty |
1 |
2 |
- |
122 |
Kielichów mnieyszych |
7 |
2 |
10 |
123 |
Słoykow rożnych |
9 |
- |
18 |
124 |
Latarnia z Szkłem |
1 |
2 |
- |
Apiaria (pasieki) |
|
|
|
125 |
Na Kromoszach |
80 |
640 |
- |
126 |
W Lipinie |
53 |
422 |
- |
127 |
Za Kamieniem |
93 |
744 |
- |
128 |
Od Zagurza |
42 |
336 |
- |
129 |
Białogłowska |
52 |
416 |
- |
Summa (ogółem) |
594 |
3469 |
6 |