dnd, d&d dungeons and dragons
 
Olejów na Podolu
 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Strona główna ˇ Artykuły ˇ Galeria zdjęć ˇ Forum strony Olejów ˇ Szukaj na stronie Olejów ˇ Multimedia
 
isa, dnd.rpg.info.pl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Nawigacja
Strona główna
  Strona główna
  Mapa serwisu

Olejów na Podolu
  Artykuły wg kategorii
  Wszystkie artykuły
  Galeria zdjęć
  Pokaz slajdów
  Panoramy Olejowa 1
  Panoramy Olejowa 2
  Panoramy inne
  Stare mapy
  Stare pocztówki Olejów
  Stare pocztówki Załoźce
  Stare pocztówki inne
  Stare stemple 1
  Stare stemple 2
  Multimedia
  Słownik gwary kresowej
  Uzupełnienia do słownika
  Praktyczne porady1
  Praktyczne porady2
  Archiwum newsów
  English
  Français

Spisy mieszkańców
  Olejów
  Trościaniec Wielki
  Bzowica
  Białokiernica
  Ratyszcze
  Reniów
  Ze starych ksiąg

Literatura
  Książki papierowe
  Książki z internetu
  Czasopisma z internetu

Szukaj
  Szukaj na stronie Olejów

Forum
  Forum strony Olejów

Linki
  Strony o Kresach
  Inne przydatne miejsca
  Biblioteki cyfrowe
  Varia
  Nowe odkrycia z internetu

Poszukujemy
  Książki

Kontakt
  Kontakt z autorami strony

 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Olejów na Podolu
Aktualnie na stronie:
Artykułów:1281
Zdjęć w galerii:1876

Artykuły z naszej strony
były czytane
5784891 razy!
 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 

Dwa miesiące temu otrzymaliśmy od jednego z naszych Dobroczyńców piękny prezent - zdjęcia fragmentów olejowskich ksiąg kościelnych z połowy XIX wieku. Materiał ten jest wciąż w opracowaniu, w niedalekiej przyszłości pojawi się na naszej stronie jako uzupełnienie artykułów z kategorii "Szukamy przodków".

W niniejszym tekście jednak wykorzystamy go inaczej. Ponieważ są tu kompletne - żadnej strony nie brakuje - zestawienia chrztów i zgonów dla lat 1850-1857 i 1859-1865 (bez roku 1858), można spróbować zestawić proste statystyki zgonów. Nie będzie to praca naukowa, nie mamy aż takich aspiracji ani wiedzy. Jedynie proste zestawienia liczb, które - mamy nadzieję - przybliżą naszym Czytelnikom realia, w jakich żyli i umierali nasi przodkowie. Niniejszy artykuł i tabele będą poświęcone całej parafii rzymsko-katolickiej w Olejowie, statystyki poszczególnych wiosek opublikujemy osobno.

W opisywanych latach 1850-1857 i 1859-1865 w parafii olejowskiej przyszło na świat 712 dzieci, a zmarły 652 osoby. Czyli miał miejsce stały, niewielki przyrost ludności. W poszczególnych latach wyglądało to jednak różnie. Bywały i takie, w których zgonów było więcej niż urodzin. Najbardziej dramatyczny dla okolic Olejowa był rok 1855, który przyniósł wielką epidemię cholery. Liczba zgonów była 2,5 razy większa od liczby urodzeń (temu wydarzeniu i ofiarom poświęcamy osobny artykuł).

rok 1850

ilość narodzin:

20

-

ilość zgonów:

19

rok 1851

ilość narodzin:

43

-

ilość zgonów:

26

rok 1852

ilość narodzin:

48

-

ilość zgonów:

27

rok 1853

ilość narodzin:

48

-

ilość zgonów:

50

rok 1854

ilość narodzin:

36

-

ilość zgonów:

39

rok 1855

ilość narodzin:

37

-

ilość zgonów:

94

rok 1856

ilość narodzin:

52

-

ilość zgonów:

49

rok 1857

ilość narodzin:

35

-

ilość zgonów:

22

rok 1858

ilość narodzin:

b.d.

-

ilość zgonów:

b.d.

rok 1859

ilość narodzin:

55

-

ilość zgonów:

64

rok 1860

ilość narodzin:

53

-

ilość zgonów:

41

rok 1861

ilość narodzin:

55

-

ilość zgonów:

48

rok 1862

ilość narodzin:

57

-

ilość zgonów:

33

rok 1863

ilość narodzin:

48

-

ilość zgonów:

37

rok 1864

ilość narodzin:

66

-

ilość zgonów:

49

rok 1865

ilość narodzin:

59

-

ilość zgonów:

54

OGÓŁEM:

 

712

 

 

652




Księgi dostarczają nam też danych o rozmieszczeniu ludności rzymsko-katolickiej - czyli Polaków - w obrębie parafii olejowskiej.

ZGONY W PARAFII RZYMSKOKATOLICKIEJ W OLEJOWIE WEDŁUG MIEJSCOWOŚCI
DLA POSZCZEGÓLNYCH LAT Z PRZEDZIAŁU 1850-1857 i 1859-1865

 

RAZEM

1850

1851

1852

1853

1854

1855

1856

1857

1858

1859

1860

1861

1862

1863

1864

1865

Olejów

260

5

10

8

27

12

41

23

6

b.d.

20

13

18

14

17

25

21

Bzowica

92

4

6

5

5

7

19

5

3

b.d.

5

10

8

5

3

2

5

Białokiernica

88

3

4

4

4

4

12

8

4

b.d.

12

6

5

2

6

3

11

Hukałowce

99

4

3

4

8

9

12

11

3

b.d.

7

4

8

2

4

10

10

Harbuzów

49

-

-

5

3

3

4

2

5

b.d.

8

5

1

3

4

3

3

Beremowce

26

3

3

1

1

3

2

-

1

b.d.

5

1

2

4

-

-

-

Manajów

31

-

-

-

2

1

3

-

-

b.d.

7

1

4

3

3

3

4

Łopuszany

2

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

1

-

-

1

-

Moniłówka

1

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

1

-

-

-

-

Halczyna Dolina

4

-

-

-

-

-

1

-

-

b.d.

-

1

-

-

-

2

-

OGÓŁEM (BEZ ROKU 1858):

652

19

26

27

50

39

94

49

22

b.d.

64

41

48

33

37

49

54

URODZENIA W PARAFII RZYMSKOKATOLICKIEJ W OLEJOWIE WEDŁUG MIEJSCOWOŚCI
DLA POSZCZEGÓLNYCH LAT Z PRZEDZIAŁU 1850-1857 i 1859-1865

 

RAZEM

1850

1851

1852

1853

1854

1855

1856

1857

1858

1859

1860

1861

1862

1863

1864

1865

Olejów

286

5

15

18

21

12

20

16

15

b.d.

23

15

30

28

17

27

24

Bzowica

97

3

4

4

14

8

2

13

5

b.d.

9

10

6

3

6

4

6

Białokiernica

101

4

7

9

5

4

3

6

4

b.d.

10

10

6

7

7

8

11

Hukałowce

101

6

6

6

4

7

5

7

5

b.d.

6

7

5

7

7

10

13

Harbuzów

51

-

5

4

2

2

3

5

3

b.d.

3

3

2

5

7

6

1

Beremowce

27

2

2

1

2

1

3

1

2

b.d.

1

3

2

4

-

2

1

Manajów

41

-

4

4

-

2

1

3

1

b.d.

3

5

4

2

2

8

2

Łopuszany

1

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

1

-

-

-

Moniłówka

0

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

-

-

-

-

Halczyna Dolina

7

-

-

2

-

-

-

1

-

b.d.

-

-

-

-

2

1

1

OGÓŁEM (BEZ ROKU 1858):

712

20

43

48

48

36

37

52

35

b.d.

55

53

55

57

48

66

59

Jak widać z tabel powyżej, najwięcej "łacinników" mieszkało w samym Olejowie. Proporcje urodzeń i zgonów są tu prawie identyczne. 260 zgonów (39,9% wszystkich) i 286 urodzin (40,2% wszystkich). Następne w kolejności były wioski Hukałowce, Bzowica i Białokiernica. Z każdej z nich pochodziło po 13-15% wiernych z parafii. W tych czterech wioskach mieszkało łącznie 82,67% zmarłych i 82,16% nowo narodzonych parafian. Około 7% pochodziło z Harbuzowa, między 5 a 6% z Manajowa i ok. 4% z Beremowiec. Trzy pozostałe miejscowości to tylko pojedyncze osoby, w statystykach poniżej procenta.


"Matki chorujące na niemądre hartowanie zawsze mawiają: "A przecie na wsi widzi się dzieci boso po śniegu biegające, jedzące wszystko od powicia itd." - Niechże się każda matka zastanowi nad tem. Niech się zapyta wiejskich kobiet, ile miały dzieci; po 7-ro, 8-ro, 12-ro; a z tego żyje ile? może 4-ro lub 5-ro. To znaczy: które wytrzyma, to lew mały, co i w życiu wytrzyma wszystko, a co tylko słabsze, to ginie!" (Anna Stanisławowa Potocka z Rymanowa, z Działyńskich ostatnia: Mój pamiętnik. Kraków. Nakładem rodziny. 1927)

Śmiertelność wśród wiejskich dzieci w XIX wieku była bardzo wysoka. To nie nowina, piszą o tym różne książki historyczne. Co innego jednak zobaczyć to na własne oczy, w starych księgach zgonów. Prawie POŁOWA (45,6%) wszystkich zmarłych to dzieci do czwartego roku życia. Dla nas, ludzi z początku XXI wieku, są to szokujące informacje. Większość chorób, dziesiątkujących tamtą populację, jest obecnie uleczalna - lub wręcz wyeliminowana, dzięki szczepieniom ochronnym. Ale w tamtych czasach, przy niskim poziomie medycznym i braku higieny śmierć zbierała obfite żniwo.

ZESTAWIENIE WIEKU ZMARŁYCH W PARAFII RZYMSKOKATOLICKIEJ W OLEJOWIE
DLA POSZCZEGÓLNYCH LAT Z PRZEDZIAŁU 1850-1857 i 1859-1865

WIEK:

RAZEM:

1850

1851

1852

1853

1854

1855

1856

1857

1858

1859

1860

1861

1862

1863

1864

1865

poniżej 1 roku

179

5

13

5

16

12

9

7

8

b.d.

14

12

17

12

10

22

17

1-4 lat

118

3

3

4

5

11

20

12

2

b.d.

11

13

5

4

9

8

8

5-14 lat

50

2

2

3

3

1

9

11

1

b.d.

4

6

2

1

1

3

1

15-24 lat

34

1

1

1

2

1

8

3

-

b.d.

7

-

2

2

-

2

4

25-34 lat

37

2

1

1

6

2

7

3

3

b.d.

2

-

1

5

-

2

2

35-44 lat

49

1

2

3

2

-

9

3

3

b.d.

2

3

2

6

3

3

7

45-54 lat

48

1

-

1

4

5

14

2

1

b.d.

3

3

4

-

3

3

4

55-64 lat

70

2

1

4

4

4

9

4

2

b.d.

11

1

10

2

6

5

5

65-74 lat

44

1

1

4

5

1

8

4

1

b.d.

6

2

3

1

3

-

4

75-84 lat

18

1

2

1

1

2

1

-

1

b.d.

4

-

2

-

2

1

-

od 85 lat

5

-

-

-

2

-

-

-

-

b.d.

-

1

-

-

-

-

2

OGÓŁEM (BEZ ROKU 1858):

652

19

26

27

50

39

94

49

22

b.d.

64

41

48

33

37

49

54

I DODATKOWY WYKRES, POKAZUJĄCY PROPORCJE POSZCZEGÓLNYCH GRUP WIEKOWYCH W OGÓLNEJ LICZBIE ZMARŁYCH




W podanej niżej tabeli możecie zobaczyć zestawienie wszystkich przyczyn zgonów, tak jak je zapisali olejowscy księża. Niektóre mogą być różnymi określeniami tych samych chorób. Inne z kolei odwrotnie. Np. pod ogólnikowym terminem "konwulsje" mogą kryć się zarówno zatrucia (efekt spożycia zepsutego mięsa czy trujących roślin), jak i padaczka czy inne choroby. Tak samo "kaszel", "ból głowy" itp. to tylko opis zewnętrznych symptomów, pasujących do różnych chorób.

Zadziwiająca jest przy tym mała liczba wypadków śmiertelnych. W tamtych czasach nie używano żadnych kasków, ubrań ochronnych i tym podobnych wynalazków bhp. Ale tylko jeden śmiertelny wypadek przy pracy: 18 letni młodzieniec z Olejowa, w czerwcu 1859 zabity w lesie przez upadające drzewo. Do nieszczęśliwych wypadków można jeszcze zaliczyć cztery inne zgony. Dwa były związane z wodą. Jedno utonięcie w kąpieli 21-letniego mieszkańca Olejowa w sierpniu 1851 roku i śmiertelny atak apopleksji w czasie kąpieli u 42-letniego sługi manajowskiego ekonoma w sierpniu 1853 (w tym ostatnim wypadku było śledztwo c.k. cyrkułu w Złoczowie). Dwa kolejne były związane ze zwierzętami. Bardzo dziwny wypadek - zaduszenie przez owcę 5-letniej dziewczynki z Olejowa (tutaj też było prowadzone urzędowe śledztwo - przez prefekturę ze Zborowa), oraz zgon na wściekliznę 40-letniego mieszkańca Manajowa w październiku 1863 r. Ciekawostka, że przy tej chorobie ksiądz miał kłopot ze znalezieniem łacińskiego słowa, więc w rubryce "przyczyna zgonu" zapisał po polsku "wścieklizna". Jest to jedyny taki przypadek w dostępnym materiale. Był też chyba jeden przypadek samobójstwa - w lutym 1865 przy zgonie dorosłego, żonatego mieszkańca Białokiernicy jest dziwny zapis "Suspendisse laqueo" - czyli (o ile wierzyć słownikowi) "powieszenie się na powrozie".

ZESTAWIENIE PRZYCZYN ZGONÓW W PARAFII RZYMSKO-KATOLICKIEJ W OLEJOWIE
W LATACH 1850-1857 i 1859-1865.

PRZYCZYNA ZGONU

RAZEM:

1850

1851

1852

1853

1854

1855

1856

1857

1858

1859

1860

1861

1862

1863

1864

1865

Debilitas / Debilitas a partu [słabość od urodzenia]

53

-

3

3

3

2

3

-

5

b.d.

3

4

7

4

4

8

4

Convulsiones [drgawki / konwulsje]

44

3

6

1

4

7

1

2

2

b.d.

3

1

2

4

1

2

5

Cholera

43

-

-

-

-

-

43

-

-

b.d.

-

-

-

-

-

-

-

Tussis [kaszel]

43

6

-

1

1

-

4

3

-

b.d.

7

5

-

1

4

11

-

Consumptio [wycieńczenie]

40

1

4

5

4

3

3

4

-

b.d.

2

5

-

6

1

1

1

Desenteria [czerwonka / biegunka]

39

-

-

-

3

1

4

15

2

b.d.

7

2

1

-

-

-

4

Typhus [tyfus]

35

-

-

2

2

-

2

3

2

b.d.

11

6

5

1

-

-

1

Angina

30

-

3

-

-

-

-

2

-

b.d.

2

6

11

2

3

1

-

Hectica [? gorączka trawiąca?]

30

-

1

3

2

3

9

1

4

b.d.

3

1

2

-

1

-

-

Hectica pulmonum [? gorączka trawiąca płuc?]

24

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

3

9

9

3

Febris [gorączka]

22

-

2

3

-

4

5

5

3

b.d.

-

-

-

-

-

-

-

Phtysis [suchoty]

19

-

-

1

1

2

4

2

1

b.d.

-

1

4

1

2

-

-

Febris nervosa [gorączka z konwulsjami]

18

1

1

3

8

3

1

-

-

b.d.

-

-

1

-

-

-

-

Infantilis [? dosł. "dziecięca" - ale jaka?]

18

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

-

1

5

12

Senectus [ze starości]

15

-

-

-

3

1

-

1

1

b.d.

-

-

1

1

4

-

3

Asthma [astma]

14

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

4

-

4

-

-

1

5

Inflamatio pulmonum [zapalenie płuc]

14

-

-

-

-

-

1

3

-

b.d.

1

1

4

3

1

-

-

Variola [ospa prawdziwa]

14

-

-

-

-

5

7

-

-

b.d.

-

2

-

-

-

-

-

Coclus [koklusz]

13

-

-

1

8

-

-

-

1

b.d.

-

1

2

-

-

-

-

Hydropsia / Hydrops [puchlina wodna]

11

1

-

-

1

-

1

1

-

b.d.

3

-

-

1

-

1

2

Debilitas senilis [uwiąd starczy]

11

1

1

2

1

2

-

-

-

b.d.

2

1

1

-

-

-

-

Tuberculosa [gruźlica]

11

-

-

-

1

2

2

3

1

b.d.

-

-

1

1

-

-

-

Colica [kolka]

10

1

-

1

5

-

-

-

-

b.d.

1

-

-

-

1

-

1

Paralisis [paraliż]

7

1

1

-

-

1

1

-

-

b.d.

-

1

-

2

-

-

-

Diarhea [biegunka]

6

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

2

3

-

-

1

-

-

Vermes [robaki]

6

-

1

-

1

1

-

2

-

b.d.

-

-

-

1

-

-

-

Gastritis [nieżyt żołądka]

5

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

-

-

-

5

Paralisis pulmonum [paraliż płuc]

5

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

1

-

1

3

Pneumonia [zapalenie płuc]

5

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

-

-

5

-

Pleuris [? zapalenie opłucnej?]

4

-

-

-

-

-

1

-

-

b.d.

1

-

2

-

-

-

-

Scrophuli / Scrophulosa [skrofuły / gruźlica węzłów chłonnych]

4

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

3

-

-

-

1

-

-

Dolor capitis [ból głowy]

3

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

-

1

2

-

Scarlatina [szkarlatyna]

3

-

-

-

-

-

-

1

-

b.d.

1

-

-

-

1

-

-

Apoplexia [udar mózgu / wylew]

2

-

-

-

-

-

-

1

-

b.d.

-

-

-

-

-

-

1

Attrisis / Attresis [? artroza / zwyrodnienie stawów?]

2

-

-

-

-

-

1

-

-

b.d.

1

-

-

-

-

-

-

Ex deficili partu [z trudnego porodu]

2

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

1

-

-

-

-

1

-

Febris calida [gorączka przewrotna]

2

-

-

1

1

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

-

-

-

-

Gangrena

2

-

-

-

-

1

1

-

-

b.d.

-

-

-

-

-

-

-

Marasmus [ogólne osłabienie / wyniszczenie]

2

2

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

-

-

-

-

Ordinaria [z powodów naturalnych]

2

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

2

-

-

-

-

-

-

Agna suffecavit [zaduszenie przez owcę]

1

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

-

-

1

-

Balneando appoplexia tactus [apopleksja w czasie kąpieli]

1

-

-

-

1

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

-

-

-

-

Caries [próchnica]

1

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

1

-

-

-

-

-

-

Defectus virium [brak sił życiowych]

1

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

-

-

-

1

E parta [przy porodzie]

1

1

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

-

-

-

-

Erysipelas [róża]

1

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

-

-

-

1

Ex frigore [? z zimna? / z dreszczy?]

1

-

-

-

-

1

-

-

-

b.d.

-

-

-

-

-

-

-

Ex infelici partu [z nieszczęśliwego porodu]

1

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

1

-

-

-

Febris partunelis [gorączka porodowa]

1

-

1

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

-

-

-

-

Hepatilis [żółtaczka]

1

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

-

-

-

1

In sylva ex lepsu arboris [w lesie przez upadek drzewa]

1

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

1

-

-

-

-

-

-

Inflamatia intestinorum [zapalenie jelit]

1

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

1

-

-

-

-

-

-

Inflamatio [zapalenie]

1

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

1

-

-

-

-

-

Inflamatio cerebri [zapalenie mózgu]

1

-

1

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

-

-

-

-

Mortua nata / Mortua natus [martwo urodzony/urodzona]

1

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

1

-

-

-

-

-

-

Suffocatus in aqua balneando [utopienie w czasie kąpieli w wodzie]

1

-

1

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

-

-

-

-

Suspendisse laqueo [powieszenie się na powrozie]

1

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

-

-

-

1

Tumor [guz]

1

1

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

-

-

-

-

Wścieklizna

1

-

-

-

-

-

-

-

-

b.d.

-

-

-

-

1

-

-

OGÓŁEM (BEZ ROKU 1858):

652

19

26

27

50

39

94

49

22

b.d.

64

41

48

33

37

49

54



 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Komentarze
Brak komentarzy.
 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Dodaj komentarz
Zaloguj się, żeby móc dodawać komentarze.
 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl


Copyright © Kazimierz Dajczak & Remigiusz Paduch; 2007-2020