dnd, d&d dungeons and dragons
 
Olejów na Podolu
 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Strona główna ˇ Artykuły ˇ Galeria zdjęć ˇ Forum strony Olejów ˇ Szukaj na stronie Olejów ˇ Multimedia
 
isa, dnd.rpg.info.pl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Nawigacja
Strona główna
  Strona główna
  Mapa serwisu

Olejów na Podolu
  Artykuły wg kategorii
  Wszystkie artykuły
  Galeria zdjęć
  Pokaz slajdów
  Panoramy Olejowa 1
  Panoramy Olejowa 2
  Panoramy inne
  Stare mapy
  Stare pocztówki Olejów
  Stare pocztówki Załoźce
  Stare pocztówki inne
  Stare stemple 1
  Stare stemple 2
  Multimedia
  Słownik gwary kresowej
  Uzupełnienia do słownika
  Praktyczne porady1
  Praktyczne porady2
  Archiwum newsów
  English
  Français

Spisy mieszkańców
  Olejów
  Trościaniec Wielki
  Bzowica
  Białokiernica
  Ratyszcze
  Reniów
  Ze starych ksiąg

Literatura
  Książki papierowe
  Książki z internetu
  Czasopisma z internetu

Szukaj
  Szukaj na stronie Olejów

Forum
  Forum strony Olejów

Linki
  Strony o Kresach
  Inne przydatne miejsca
  Biblioteki cyfrowe
  Varia
  Nowe odkrycia z internetu

Poszukujemy
  Książki

Kontakt
  Kontakt z autorami strony

 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Olejów na Podolu
Aktualnie na stronie:
Artykułów:1281
Zdjęć w galerii:1876

Artykuły z naszej strony
były czytane
5771009 razy!
 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
(uaktualnione 3 lutego 2012)


Na cmentarzu rzymskokatolickim w Olejowie zachowała się kamienna płyta z napisem:


TU SPOCZYWA
Ś.P.
RÓŻA Z HR. WODZICKICH
HR. POTOCKA
* 1869 + 1902
O MODLITWĘ ZA DUSZĘ PRZEDWCZEŚNIE
ZGASŁEJ PROSZĄ W ŻALU POZOSTAŁA
MATKA I TROJE SIEROT


Wiąże się z tym prawdziwa zagadka - bo według dostępnych źródeł hrabina Róża Potocka z hr. Wodzickich zmarła we Lwowie i została tam pochowana, na Cmentarzu Łyczakowskim. Skąd więc jej nagrobek w Olejowie? Czy w późniejszych latach trumna z jej ciałem została przeniesiona do rodzinnego Olejowa? A może tylko najbliższa rodzina - matka i olejowskie rodzeństwo - ufundowała to epitafium, żeby mieć się gdzie modlić za zmarłą i zapalać jej świeczkę w dzień Wszystkich Świętych? Jeśli jednak tak było, to czemu napis głosi "Tu spoczywa"? Na te pytania - z braku źródeł - nie możemy jeszcze odpowiedzieć.

Udało się jednak zgromadzić trochę materiałów o hrabinie Róży, które połączymy razem w niniejszym artykule.

Nie mamy jak dotąd zapisków z lat 1868-1869 z olejowskiej księgi chrztów. A bardzo by się przydały. Według informacji z olejowskiej księgi ślubów, Róża Maria Alfonsyna Wodzicka urodziła się 12 lutego 1869 roku w Olejowie. I ten właśnie rok figuruje na kamiennej tablicy z cmentarza. Inne źródła jednak - zapewne za Jerzym Sewerem hr. Dunin-Borkowskim (""Rocznik szlachty polskiej" i "Genealogie żyjących utytułowanych rodów polskich") podają jako jej datę urodzenia 12 luty 1868. Wszelkie wątpliwości rozstrzygnęłaby oczywiście księga chrztów.

Ojcem hrabiny Róży był hrabia Kazimierz Stanisław Michał Wodzicki (1816-1889), znany polski ornitolog, właściciel dóbr olejowskich. Matką była Józefa z hrabiów Dzieduszyckich herbu Sas (1839-?).


Róża Maria Wodzicka
hrabianka Róża Maria Wodzicka, zdjęcie z Wikipedii




[źródło: Gazeta Lwowska. Rok 82. Nr. 87. Sobota, 16 Kwietnia 1892.] Zachowano oryginalną pisownię.


Zaręczyny.

Dnia 7go b. m. odbyły się w Olejowie zaręczyny hrabianki Róży Wodzickiej, córki ś. p. Kazimierza Wodzickiego i Józefy z hr. Dzieduszyckich, z hr. Janem Potockim z Rymanowa synem ś. p. Stanisława hr. Potockiego i Anny z Działyńskich.


* * *

[źródło: "Dziennik Poznański" nr 89 z 17 kwietnia 1892]. Zachowano oryginalną pisownię.

Zaręczyny.

Dnia 7 bm odbyły się w Olejowie zaręczyny hrabianki Róży Wodzickiéj, córki śp. Kazimierza Wodzickiego, z hr. Janem Potockim z Rymanowa, synem ś. p. Stanisława hr. Potockiego i Anny z Działyńskich



[źródło: "Kurjer Poznański" nr 149 z 2 lipca 1892]. Zachowano oryginalną pisownię.


Ślub.

W dniu wczorajszym o godzinie 11 przed południem pobłogosławił ks. kardynał Dunajewski w swéj prywatnéj kaplicy w pałacu biskupim związek małżeński hr. Jana Potockiego, syna śp. Stanisława i Anny z Działyńskich, z panną Różą hrabianką Wodzicką, córką śp. hr. Kazimierza Wodzickiego i Józefy z Dzieduszyckich.



Hrabina Róża po raz pierwszy pojawia się w naszych materiałach w roku 1892 roku. Ślub tak znakomitej parafianki - pomimo że odbył się poza Olejowem - uroczyście odnotował w swoich księgach ks. Piotr Strzeszkowski, ówczesny olejowski proboszcz. Z zapisu dowiadujemy się, że "Ilustrissima Domina Rosa Maria Alphonsina Comitissa Wodzicka", panna, urodzona i zamieszkała w Olejowie (na marginesie data urodzin 17 lutego 1869) poślubiła pana Jana hrabiego Potockiego, właściciela dóbr rymanowskich, syna hr. Stanisława i hr. Anny Zofii z domu Działyńskiej. Ślub odbył się 30 czerwca 1892 roku w Krakowie. Sakramentu udzielał biskup krakowski kardynał Albin Dunajewski, a świadkami byli hr. Ludwik Wodzicki (z Tyczyna, stryj panny młodej) i hr. Antoni Wodzicki (w rodzinie hr. Róży były dwie osoby o tym imieniu - więc albo jej drugi stryj z Kościelników albo brat z Niedźwiedzia).

Źródło "Genealogie żyjących utytułowanych rodów polskich" podaje, że hrabina Róża już jako żona hr. Jana Potockiego była właścicielką dóbr Moniłówka (w oryg. błędnie "Moniłowce") w powiecie złoczowskim. Zapewne ta część majątku przypadła jej w spadku po ojcu.


Róża z Wodzickich Potocka z mężem Janem
Róża z Wodzickich Potocka z mężem Janem
(kliknij, żeby powiększyć)




[źródło: Anna Stanisławowa Potocka z Rymanowa, z Działyńskich ostatnia: Mój pamiętnik. Kraków. Nakładem rodziny. 1927. Wytłoczono w drukarni W. L. Anczyca i Sp.]

Małżeństwa synów starszych zrobiły się bardzo szybko. Najpierw Józek się zaręczył z Helenką Czarnecką, będąc na praktyce rolniczej w Księstwie poznańskiem. Poznał swoją żonę jako sąsiadkę Zdzisławów Czartoryskich z Sielca. Skromne, miłe, dobre dziewczątko przypadło mi do serca. Potem Jaś, którego ślub odbył się o miesiąc przed ślubem Józia. Jasiowi urządziłam pół dworu rymanowskiego, gdzie przywiózł swoją śliczną Rózię Wodzicką z Olejowa; Józiowie zamieszkali tymczasowo w jednym z domów w zakładzie. Jakże dobrze nam było z nimi! (...)

Ciężko przecierpieliśmy stratę ślicznego synka Jasiów, tego pierwszego wnuka, który zmarł w dwie godziny po urodzeniu mając wadę serca. Biedna Rózia! to był początek jej choroby i przedwczesnego zgonu! Śliczna, dobra, miła! Dał mi Bóg tę wielką łaskę, że te obie synowe były jak córki przywiązane, oddane i garnęły się do mnie z całem zaufaniem. (...) Obie te synowe nie miały bardzo miłej młodości i ciepłego rodzinnego ogniska, toteż sercem całem lgnęły do nowej rodziny, która sercem otwartem je witała. Przylgnęły obie do mnie całą duszą, byłam im niezbędną w chowaniu dzieci, w słabościach, chorobach. (...)

Ileż miałam projektów, ile wymarzonych robót i prac, do których zawsze wzdychałam! Ale kto ma sześcioro dzieci, u tego czas rozrywany bywa, choć wychowanie tych dzieci się kończy. Przez kilka lat po troje i po czworo wnucząt rocznie mi Bóg dawał, każde na świat przyjęłam, każde odchowałam kilka tygodni czy miesięcy, do każdego, które potem chorowało, wzywana byłam. (...) Potem przyszło pielęgnowanie biednej żony Jasia, ślicznej Rózi, która zgasła przedwcześnie, zostawiając troje dzieci. Potem pielęgnowanie tych dzieci i tak w kółko. Rzadko mam chwilę wolnego czasu i nie wiem, czy skończę to, co zamierzałam. (...)



Róża z Wodzickich Potocka z córką Teresą Potocką
Róża z Wodzickich Potocka z córką Teresą Potocką ur. 1895
zdjęcie z archiwum rodzinnego Pani Teresy Stella-Sawickiej
(kliknij, żeby powiększyć)




Róża Wodzicka zmarła 31 stycznia 1902 roku we Lwowie.


* * *

źródło: "Czas". Nr 26. Rocznik LV. Kraków, Sobota 1 Lutego 1902. Strona 3, rubryka "Kronika. Kraków 1 lutego.

Nekrologia. Lwów. (Tel).

Hr Róża z Wodzickich Janowa Potocka zmarła dzisiaj we Lwowie. Pogrzeb odbędzie się w poniedziałek na cmentarz Łyczakowski.


* * *

źródło: "Gazeta Lwowska". Nr. 26. Rok 92. Niedziela, 2. Lutego 1902. Strona 4, rubryka "Kronika. Lwów, 1 Lutego."

Zmarli w ostatnich dniach: we Lwowie

Róża z hr. Wodzickich, hr. Janowa Potocka, żona posła do Rady państwa i właściciela Rymanowa. Wyprowadzenie zwłok z domu żałoby przy ul. Kraszewskiego do kościoła Maryi Magdaleny odbędzie się w poniedziałek dnia 3 lutego o godzinie 10 rano, zkąd po nabożeństwie przewiezione zostaną na cmentarz Łyczakowski.


* * *

źródło: "Kuryer Poznański". Nr 55 - rocznik XXXI. Wydanie południowe. Wtorek, 4 lutego 1902. Strona 3, rubryka "Kronika miejscowa, prowincyonalna i zagraniczna. Poznań, poniedziałek, 3 lutego."

+ Hr. Róża z Wodzickich Janowa Potocka zmarła we Lwowie. Pogrzeb odbędzie się dziś na cmentarz Łyczakowski.


* * *

źródła: identyczny artykuł w czterech gazetach
1) "Gazeta Narodowa". Nr. 35. Rok XLII. We Lwowie - Wtorek dnia 4 Lutego 1902. Strona 2, rubryka "Kronika. Lwów, dnia 3 Lutego."
2) "Czas". Nr 28. Rocznik LV. Kraków, Wtorek 4 Lutego 1902. Strona 2, rubryka "Kronika. Kraków 4 lutego.
3) "Gazeta Lwowska". Nr. 28. Rok 92. Środa, 5. Lutego 1902. Strona 3, rubryka "Kronika. Lwów, 4 Lutego.".
4) "Kuryer Poznański". Nr 59 - rocznik XXXI. Wydanie południowe. Czwartek, 6 lutego 1902. Strona 3, rubryka "Kronika miejscowa, prowincyonalna i zagraniczna. Poznań, środa, 5 lutego."


Pogrzeb śp. Janowej hr. Potockiej z Rymanowa odbył się w poniedziałek przed południem. O godzinie wpół do 10 rano sprowadzono zwłoki do kościoła Panny Maryi Magdaleny, gdzie odprawiono uroczyste nabożeństwo żałobne, poczem po godzinie 11 wyruszył ku cmentarzowi Łyczakowskiemu kondukt żałobny, który otwierali prebendaryusze Domu ubogich i sieroty, włościanie z dóbr rymanowskich z trzema wieńcami, a dalej szli OO. Bernardyni i mnóstwo kleru świeckiego. Za czterokonnym karawanem postępował zbolały małżonek, hr. Jan Potocki wraz z córeczką, wiele osób z rodziny, przyjaciół i znajomych.

W oddaniu ostatniej posługi pełnej zacności hr. Janowej Potockiej wzięli udział także namiestnik Leon hr. Piniński i marszałek kraj[owy] Andrzej hr. Potocki.


* * *

[źródło: "Tygodnik Illustrowany" nr 9 z 1 marca 1902 r.] Zachowano oryginalną pisownię

Róża z hr. Wodzickich(*) hr. Janowa Potocka, żona posła do parlamentu austryackiego i właściciela znanego zakładu kąpielowego w Rymanowie, zmarła w 33 roku życia we Lwowie.

(*) - w oryg. błędnie "z hr. Wodzińskich"



Hrabina Róża miała czworo dzieci. Oprócz Jana (zmarłego tuż po urodzeniu) byli to - według starszeństwa - Teresa Potocka, Aleksander Klemens Potocki i Jadwiga Maria Potocka. Zapewne to oni są wspomnieni na płycie z olejowskiego cmentarza jako "troje sierot".

A wspomniana płyta? Los obszedł się z nią łaskawie, do naszych czasów zachowała się w dość dobrym stanie. Pewnie to zasługa lepszego materiału z którego ją wykonano.


Płyta poświęcona hrabinie Róży Potockiej
Płyta poświęcona hrabinie Róży Potockiej z hr. Wodzickich na olejowskim cmentarzu
(kliknij, żeby powiększyć)





Uaktualnienie artykułu, 21 stycznia 2012.

Informacje, które nadesłała Pani Teresa Stella-Sawicka:

Hrabianka Róża Wodzicka wniosła do swego małżeństwa z Janem Potockim posag w wysokości 80.000 koron austriackich. Za te pieniądze rodzina Potockich mogła spłacić swoje długi i uratować i rozwinąć Rymanów Zdrój. Po śmierci Róży ten posag miały odziedziczyć jej dzieci (Aleksander, Teresa, i Jadwiga). Bracia Róży zabezpieczyli majątek, który rodzina Jana Potockiego miała wypłacać z odsetkami 5% rocznie (czyli 4.000 koron). Część sumy nie trafiła do rąk potomków hrabianki Róży za sprawą Dekretu PKWN w Polsce i zagrabienia Rymanów Zdrój przez państwo w 1945 roku.

Róża jest pochowana na Cmentarzu Łyczakowskim w Lwowie, ale jej grób jest zapuszczony.

Bardzo dziękujemy za nowe, ciekawe informacje. I przy okazji wyjaśniła się sprawa tej płyty z Olejowa. To tylko pamiątkowe epitafium, zapewne wiszące kiedyś na ścianie w kaplicy rodzinnej Wodzickich, na olejowskim cmentarzu. Na pewno nie była to część nagrobka, bo grób hrabiny Róży z Wodzickich Potockiej znajduje się do dziś we Lwowie. Być może kiedyś uda się zdobyć jego zdjęcie.

Remigiusz Paduch





 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Komentarze
Brak komentarzy.
 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Dodaj komentarz
Zaloguj się, żeby móc dodawać komentarze.
 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl


Copyright © Kazimierz Dajczak & Remigiusz Paduch; 2007-2020