Wojenny rok 1916 na ziemiach naszych przodków
Dodane przez Remek dnia Października 13 2007 03:19:22
Pierwsza wojna światowa: walki w okolicach Olejowa, Załoziec i Trościańca Wielkiego w oficjalnych komunikatach wojennych Niemiec, Austro-Węgier i Rosji oraz innych artykułach prasowych, publikowanych w latach 1914-1917 na łamach "Dziennika Poznańskiego" i "Dziennika Kijowskiego".
Uaktualnione 19 października 2008.
Zachowana oryginalna pisownia i interpunkcja. Błędne i przekręcone nazwy miejscowości poprawione w przypisach.
Część 2.
ROK 1916
Między czerwcem a sierpniem na całym wschodnim froncie Rosjanie prowadzili (w kilku fazach) wielką ofensywę, nazywaną, od nazwiska autora planu i głównodowodzącego operacją, ofensywą generała Brusiłowa. Front przesunął się znów na zachód, ale oddziałom niemieckim udało się szybko powstrzymać rosyjską ofensywę i nie powtórzył się rok 1914. Rosjanie ponieśli ciężkie straty i pożegnali się z nadzieją na zwycięstwo. Rozpoczęła się wojna pozycyjna, z szarpaniem się nawzajem w lokalnych kontratakach.
Dla naszych przodków był to chyba najgorszy rok wojny. Przesuwające się linie frontu przebiegały w pobliżu wsi, które były bezpośrednio narażone na ostrzał. Niszczono lub uszkadzano budynki mieszkalne i świątynie, jak kościół rzymskokatolicki w Olejowie. Najgorszy los spotkał ewakuowane wioski, mające nieszczęście znaleźć się na linii frontu, jak np. Bzowicę. Większość jej zabudowy przestała istnieć: część drewnianych chat spłonęła, część rozebrali żołnierze walczących stron i użyli jako budulca w okopach. Smutny był też los pozostałej na miejscu ludności, wypędzanej z domów na czas pobytu wojska i rabowanej z resztek żywności. Nie mam tu bliższych danych o tych okolicach, ale wiele pamiętników legionistów z walk w Zachodniej Galicji wspomina o powszechnej - zwłaszcza w wojsku austriackim - szpiegomanii i absurdalnych podejrzeniach wobec Bogu ducha winnych niepiśmiennych chłopów, o to że np. mają gdzieś ukryty telefon, przez który porozumiewają się z Moskalami. W listopadzie 1918 roku, gazety poznańskie już bez cenzury nazywały Austriaków "tchórzami, umiejącymi tylko wieszać chłopów na rynkach galicyjskich miasteczek".
Ludność ewakuowanych wiosek - jak wspomniana Bzowica koło Olejowa - została wywieziona koleją na zachód, do Czech. Musieli mieszkać w drewnianych barakach, w otoczonych złą sławą rządowych obozach dla uchodźców. Taki właśnie los spotkał całą rodzinę mojego dziadka Michała Dajczaka, umieszczonych z innymi w obozie Choceń na Morawach. Wśród stłoczonych w zimnych barakach i złych warunkach sanitarnych ludzi panowała wysoka śmiertelność, zwłaszcza wśród dzieci. Materiały o tym obozie są na naszej stronie internetowej. Mam tu też pewien kłopot, bo do tej pory wydawało mi się, że wg opowiadań mojego dziadka drugie wejście Rosjan i ewakuacja mieszkańców Bzowicy miały miejsce jeszcze w końcu 1915 roku. A tu komunikaty wojenne sugerowałyby przesunięcie frontu w tej okolicy na zachód dopiero w sierpniu 1916 roku. Być może coś tu źle zapamiętałem po latach, ale ponieważ wciąż jeszcze brak konkretnych, jednoznacznych danych, warto o tym wspomnieć dla porządku.
[źródło: "Dziennik Poznański", 16 marca 1916, nr 62]
Fr. rosyjskiego komunikatu wojennego z dnia 14 marca.
Na froncie zachodnim:
(...) Galicya: Na południowym wschodzie od wsi Podkamienia (w odległości 11 km na północnym zachodzie od Nowego Aleksińca) i nad środkową Strypą postąpiły nasze patrole dalej ze skutkiem w walce przeciwko posterunkom nieprzyjacielskim i wzięły jeńców.
[źródło: "Dziennik Poznański", 6 sierpnia 1916, nr 178]
Fr. rosyjskiego komunikatu wojennego z dnia 3 sierpnia wieczorem.
Na froncie zachodnim:
(...) Podczas walk nad Seretem pod Horodyszczami (20 km. na północny zachód od Tarnopola) został zraniony dzielny komendant pułku pułkownik Wornow. Dziewięć samolotów nieprzyjacielskich przelatywało nad naszemi kryjówkami pod Worobijówką na wschód od Jezierny. (...)
Fr. rosyjskiego komunikatu wojennego z dnia 4 sierpnia wieczorem
(...) Wojska generała Sacharowa wzięły w gwałtownej walce na południu od Brodów 1300 jeńców.
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 4 sierpnia
Na rosyjskiej widowni walki:
(...) Pod Załoźcem uderzył nieprzyjaciel na nasze stanowiska. Odparto go. Walki toczą się dalej.
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 5 sierpnia.
Wschodni teatr wojny.
Front marszałka polnego generała Hindenburga:
(...) Nad Seretem na północnym zachodzie od Zalosz(*) odparto kilkakrotne ataki nieprzyjacielskie; pod Ratyszczami oddziały rosyjskie, które się przeprawiły przez Seret, musiały ustąpić wobec kontrataku. Pod Międzygórami Czystopadami utrzymuje się nieprzyjaciel jeszcze na brzegu południowym.
[własc. (*) Załoziec]
[źródło: "Dziennik Poznański", wtorek 8 sierpnia 1916, nr 179]
Fr. rosyjskiego komunikatu wojennego z dnia 5 sierpnia po południu.
Na froncie zachodnim:
Na południe od Brodów rozwinęły się nad Seretem gwałtowne walki. Nieprzyjaciel kilkakrotnie uderzał na nasze oddziały, które się przeprawiły na brzeg prawy.
Fr. rosyjskiego komunikatu wojennego z dnia 5 sierpnia wieczorem.
Na froncie zachodnim:
Walki nad rzekami Graberka-Sereth na południe od Brodów rozwinęły się dla nas pomyślnie. Nasze wojska, które się oszańcowały na prawym brzegu, zdobyły w odważnej ofenzywie jeszcze dwie wsie i część lasu na południowy wschód od jednej z tych wsi oraz wzgórza. Bój był szczególnie zacięty w jednej wsi, gdzie nieprzyjaciela trzeba było wyrzucać z każdego domu. Nieprzyjaciel wykonał 9 przeciwataków ze sąsiednich lasów. Wszystkie z wielkiemi stratami dla przeciwnika odparto. Wzięliśmy przeszło 1200 jeńców, liczba ich wciąż rośnie.
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 5 sierpnia.
Na rosyjskiej widowni walki:
(...) Na północny zachód od Załoźca - na południowem skrzydle frontu marszałka polnego, generała Hindenburga - powiodło się nieprzyjacielowi przekroczyć na niektórych punktach nizinę Seretu. Odparto go. Tylko na jednym punkcie jeszcze odbywa się przeciwatak naszych wojsk. Dalej na północ nie zaszło nic nowego.
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 6 sierpnia.
Na rosyjskiej widowni walki:
(...) Pod Załoźcem toczą się na stokach zachodnich Seretu zacięte i zmienne walki.
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 6 sierpnia.
Wschodni teatr wojny.
Front marszałka polnego generała Hindenburga:
(...) Pod Załoźcem i na północny zachód stąd zdobyli Rosyanie zachodni brzeg Seretu.
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 7 sierpnia.
Wschodni teatr wojny.
Front marszałka polnego generała Hindenburga:
(...) Na północnym zachodzie i na zachodzie od Załocz(*) były bezskuteczne ataki rosyjskie. Na południu stąd toczą się walki na prawym brzegu Seretu.
[własc. (*) Załoziec]
[źródło: "Dziennik Poznański", 9 sierpnia 1916, nr 180]
* * *
Armia rosyjska i Lwów.
Pisma paryskie otrzymują z Piotrogradu zapewnienie, że armia rosyjska ma zupełnie inne plany, aniżeli zajęcie Lwowa. To też armia Sacharowa, zamiast uderzać w kierunku stolicy galicyjskiej, skierowała się natychmiast po zajęciu Brodów bardziej na południe i walczy obecnie nad Seretem, położonem na południe od Brodów o jakieś 15 kilometrów. W związku z tym planem rosyjskiego wodza Sacharowa poczyniły odpowiednie ruchy również i wojska generała Leszyckiego. Najgłówniejszem zadaniem armii rosyjskiej jest zagrożenie armii generała Bothmera od lewego jej skrzydła. Sytuacya, jaka wytworzyła się obecnie wskutek takich manewrów armii rosyjskiej w Galicyi wschodniej jest nader ciekawa i należy ją śledzić z nadzwyczaj baczną uwagą.
(Wat.)
Fr. rosyjskiego komunikatu wojennego z dnia 6 sierpnia wieczorem.
Na froncie zachodnim:
Nad rzeką Graberką i Seretem skierował nieprzyjaciel gwałtowny ogień działowy na zdobyty przez nas świeżo teren. Podług wiadomości uzupełniających wzrosła liczba wziętych w dniach 4 i 5 bm. jeńców do 140 oficerów, między nimi 1 komendant pułku i przeszło 5500 żołnierzy.
Liczba jeńców wciąż wzrasta.
Oprócz tego zdobyto karabiny maszynowe i miotacze min.
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 7 sierpnia.
Na rosyjskiej widowni walki:
Front marszałka polnego generała Hindenburga:
Pod Wertełką i pod Załoźcem toczy się zacięty bój o każdą piędź ziemi. Podczas walki o folwark Trościaniec położony za zachód od Załoźca, o który toczyły się zacięte walki i który od wczoraj po południu znajduje się znowu w naszem posiadaniu, pozostawili Rosyanie mnóstwo jeńców w naszej ręce.
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 8 sierpnia.
Wschodni teatr wojny.
Front marszałka polnego generała Hindenburga:
(...) Na północnym zachodzie od Załoźca nie powiodły się ataki nieprzyjacielskie. Na południu od Załoźca wspólnie z wojskami armii hr. Bothmera powstrzymano atak rosyjski kontratakiem. Tu wzięto do niewoli 9 oficerów i przeszło 700 szeregowców i zdobyto 5 karabinów maszynowych.
[źródło: "Dziennik Poznański", 10 sierpnia 1916, nr 181]
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 7 sierpnia.
Na rosyjskiej widowni walki:
Front bojowy marszałka polnego generała Hindenburga:
Pod Załoźcem minął dzień wczorajszy stosunkowo spokojnie.
[źródło: "Dziennik Poznański", 11 sierpnia 1916, nr 182
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 9 sierpnia.
Na rosyjskiej widowni walki:
Na froncie bojowym marszałka polnego porucznika, arcyksięcia Karola:
(...) Na południowem skrzydle armii generała hr. Bothmera odparły c. k. pułki kilka silnych ataków. Liczba wziętych do niewoli na południu od Załoźca wzrosła do12 oficerów i 966 szeregowców.
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 9 sierpnia.
Wschodni teatr wojny.
Front marszałka polnego porucznika arcyksięcia Karola.
Liczba jeńców wziętych na południe od Załoźca wzrosła na 12 oficerów i 966 szeregowców.
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 10 sierpnia.
Wschodni teatr wojny.
Front marszałka polnego generała Hindenburga:
(...) Na południe od Załoźca rozwinęły się dziś rano nowe walki.
[źródło: "Dziennik Poznański", 12 sierpnia 1916, nr 183]
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 10 sierpnia.
Na rosyjskiej widowni walki:
Front bojowy marszałka polnego generała Hindenburga:
(...) Na południe od Załoźca rozpoczęły się od dziś rana nowe walki.
[źródło: "Dziennik Poznański", 13 sierpnia 1916, nr 184]
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 11 sierpnia.
Na rosyjskiej widowni walki:
Front bojowy marszałka polnego generała Hindenburga:
Na południowym wschodzie od Załoźca odparto rosyjskie ataki masowe przeciwatakami. Również odparto wroga krwawo pod Trościańcem.
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 11 sierpnia.
Wschodni teatr wojny.
Front marszałka polnego generała Hindenburga:
(...) Walki, wdrożone na południu od Załoźca, przybrały większe rozmiary. Atak rosyjski, który nasamprzód zyskał teren pomiędzy Białogłowami a Horodyszczem, powstrzymano kontratakiem niemieckim. Odparto krwawo silne ataki nieprzyjacielskie w okolicy Trościańca. Nie powiodły się jego usiłowania zdobycia terenu nad Seretem na południowym wschodzie od Horodyszcza.
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 12 sierpnia.
Wschodni teatr wojny.
Front marszałka polnego generała Hindenburga:
(...) Odparto silne ataki nieprzyjacielskie po obydwóch stronach Trościańca na zachodzie od Załoźca.
Front generała konnicy arcyksięcia Karola:
Na południu od Załoźca wieczorem toczyła się jeszcze ożywiona walka.
[źródło: "Dziennik Poznański", 15 sierpnia 1916, nr 185]
Fr. rosyjskiego komunikatu wojennego z dnia 11 sierpnia wieczorem.
Na froncie zachodnim:
Nasz sukces nad rzeką Seretem w okolicy Nesterowce, Pieszkowce, Jankowce zmusił przeciwnika do opuszczenia silnie utwierdzonych stanowisk pod Hładkami, Worobiewką(*) i Cebrami(**) (15 km. na północny zachód od Tarnopola).
[własc. (*) Worobijówką, (**) Cebrowem]
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 12 sierpnia.
Wschodni teatr wojny.
Front marszałka polnego generała Hindenburga:
(...) Na zachód od Załoźca odparto ataki nieprzyjacielskie.
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 12 sierpnia.
Na rosyjskiej widowni walki:
Front generała konnicy arcyksięcia Karola:
(...) Zresztą w granicach frontu bojowego tylko nad dolną Złotą Lipą i na południe od Załoźca doszło do ożywionej walki.
Front bojowy marszałka polnego generała Hindenburga:
Armia generała pułkownika Boehm-Ermoli'ego odparła na zachód od Załoźca kilka silnych ataków.
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 13 sierpnia.
Na rosyjskiej widowni walki:
Front bojowy marszałka polnego generała Hindenburga:
Na zachód i na północny zachód od Załoźca odparła znowu armia generała pułkownika Boehm-Ermolli rosyjskie ataki masowe.
[źródło: "Dziennik Poznański", 17 sierpnia 1916, nr 186]
Fr. rosyjskiego komunikatu wojennego z dnia 13 sierpnia wieczorem.
Na froncie zachodnim:
(...) Nad górnym biegiem Seretu sukcesy swoje wojska generała Sacharowa wyzyskały, odbierając wrogowi szereg utwierdzonych stanowisk i docierając do linii Zovien (? Zwyżyn) - Olejów - Bzarten (? Bzowica?). Włamanie się we front Strypy zmusiło wroga do opuszczenia swoich silnych stanowisk.
[(*) znaki zapytania i poprawione nazwy w nawiasach były w oryginalnym tekście "Dziennika Poznańskiego"]
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 14 sierpnia.
Na rosyjskiej widowni walki:
Front generała konnicy arcyksięcia Karola:
(...) Dziś w godzinach rannych wszedł nieprzyjaciel w bliższy kontakt na całym froncie pomiędzy Dniestrem a okolicą na południowy zachód od Załoźca ze sprzymierzonemi siłami zbrojnemi.
Front bojowy marszałka polnego generała Hindenburga:
Armia generała-pułkownika Boehm-Ermolli'ego odparła na południowy zachód od Podkamienia przygotowany gwałtownym ogniem i bombami gazowymi atak masowy. Przedpole naszych stanowisk pokryte poległymi i rannymi Rosyanami. Nowe walki w toku.
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 15 sierpnia.
Na rosyjskiej widowni walki:
Front bojowy marszałka polnego generała Hindenburga:
U armii generała pułkownika Boehm-Ermolli'ego zaniechał przeciwnik dalszych ataków po swej klęsce wielkiej, poniesionej na południowy zachód od Podkamienia.
[źródło: "Dziennik Poznański", 18 sierpnia 1916, nr 187]
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 17 sierpnia.
Wschodni teatr wojny.
Front marszałka polnego generała Hindenburga:
Odparto zupełnie gwałtowne, aż do nocy kontynuowane ataki Rosyan na odcinek Batków-Harbuzów (na zachodzie od Załoźca).
[źródło: "Dziennik Poznański", 19 sierpnia 1916, nr 188]
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 17 sierpnia.
Na rosyjskiej widowni walki:
Front bojowy marszałka polnego generała Hindenburga:
Na froncie armii generała-pułkownika Boehma-Ermolli'ego toczyły się wczoraj pomiędzy Perepelnikami a Pieniążkami(*) nadzwyczaj gwałtowne walki. Nieprzyjaciel przez 12 godzin z rzędu pędził bezustannie masy przeciw naszym stanowiskom. Większą część szturmu złamano już przed naszemi przeszkodami. Tam gdzie przeciwnikowi, jak pod Manajowem, powiodło się przejściowo wpaść do naszych rowów, wyparto go naszemi rezerwami.
Zwycięskie odparcie ataku rosyjskiego zawdzięcza się zarówno tak wybornemu działaniu niemieckich, jak i austryackich bateryi, jako też dzielnej postawie piechoty, zwłaszcza pułków zachodnio-węgierskich 12 (Komorno) i 72 (Pożoń). Nasze straty są nieznaczne, nieprzyjacielskie nadzwyczaj wielkie.
[własc. (*) Pieniakami]
[źródło: "Dziennik Poznański", 24 sierpnia 1916, nr 192]
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 22 sierpnia.
Na rosyjskiej widowni walki:
Front bojowy marszałka polnego generała Hindenburga:
W odcinku Perepelniki-Pieniaki rozpoczął wróg ofenzywę znowu przeciw armii generała pułkownika Böhm-Ermolli. Pomijając wązką część rowu, o który jeszcze się toczy walka, pozostały wszystkie stanowiska mimo najcięższych ofiar rosyjskich w naszych rękach.
[źródło: "Dziennik Poznański", 27 sierpnia 1916, nr 195]
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 25 sierpnia.
Na rosyjskiej widowni walki:
Front bojowy marszałka polnego generała Hindenburga:
W odcinku Perepelniki-Pieniaki odebrano nieprzyjacielowi zdobytą przez niego w dniu 22 bm. wązką część rowu, przyczem wzięto do niewoli oficera, 211 szeregowców i 3 karabiny maszynowe.
[źródło: "Dziennik Poznański", 29 sierpnia 1916, nr 196]
* * *
Walki w Galicyi.
Korespondent "Daily Telegraph" donosi z rosyjskiego frontu o nadzwyczajnych trudnościach forsowania austryackiego frontu, rozciągającego się między Seretem a linią kolejową, wiodącą do Tarnopola. Góry, doliny, bagna stanowią zaporę, której przezwyciężenie wymagać będzie jeszcze setki tysięcy ofiar. Czy dowództwo rosyjskie zechce ofiary takie ponieść - to jeszcze pytanie.
(Wat.)
[źródło: "Dziennik Poznański", 3 września 1916, nr 201]
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 1 września.
Na wschodniej widowni walki:
Front bojowy generała konnicy arcyksięcia Karola:
(...) Pod Zborowem wstrzymano silną rosyjską ofenzywę przeciwatakiem po odniesionym przez Rosyan ograniczonym lokalnym sukcesie.
Front bojowy marszałka polnego generała księcia Leopolda bawarskiego:
Armia generała pułkownika Boehm-Ermolli powstrzymała pod Perepelnikami atak rosyjski.
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 2 września.
Wschodni teatr wojny:
Front marszałka polnego księcia bawarskiego Leopolda:
(...) Na północy od Zborowa zyskały nasze wojska teren przez kontratak.
[źródło: "Dziennik Poznański", 5 września 1916, nr 202]
Fr. rosyjskiego komunikatu wojennego z dnia 2 września po południu.
Na froncie zachodnim:
(...) W Galicyi w okolicy Zołoczewska(*) posunęły się nasze wojska wśród walk ustawicznych naprzód i zajęły kilka pozycyi nieprzyjacielskich, zmuszając wroga do cofania sie na zachód. Wróg stawia zacięty opór i wykonuje przeciwataki, które wszędzie powstrzymujemy.
[własc. (*) Złoczowa]
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 2 września.
Na wschodniej widowni walki:
Front bojowy generała konnicy arcyksięcia Karola:
(...) Pod Zborowem przeciwatak przywrócił położenie dawniejsze.
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 3 września.
Na wschodniej widowni walki:
Front bojowy marszałka polnego generała księcia Leopolda bawarskiego:
Na północ od Zborowa ścigały wojska niemieckie armii generała Böhm-Ermolli po odparciu ataku rosyjskiego przeciwnika poza jego rowy.
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 3 września.
Wschodni teatr wojny:
Front marszałka polnego księcia Leopolda bawarskiego:
Na północ od Zborowa rozpoczęły ponownie znaczne rosyjskie siły atak. Waleczne, stojące pod rozkazem generała Ebena wojska, odparły ataki wszystkie, częściowo w walce na bagnety.
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 4 września.
Wschodni teatr wojny:
Front marszałka polnego księcia bawarskiego Leopolda:
(...) Na północy od Zborowa utrzymały nasze wojska w swoich rękach teren odzyskany wobec kilkakrotnych silnych ataków rosyjskich.
[źródło: "Dziennik Poznański", 6 września 1916, nr 203]
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 4 września.
Na wschodniej widowni walki:
Front bojowy marszałka polnego generała księcia bawarskiego Leopolda:
Na północ od Zborowa i pomiędzy Świniuchami i Szelwowem na Wołyniu nie powiodły się znowu liczne ataki nieprzyjacielskie, wykonane przy użyciu wielkich mas wojska.
[źródło: "Dziennik Poznański", 7 września 1916, nr 204]
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 6 września.
Wschodni teatr wojny:
Front marszałka polnego generała księcia Leopolda bawarskiego:
Nie powiodły sie rosyjskie ataki na północy od kolei Złoczów-Tarnopol.
[źródło: "Dziennik Poznański", 8 września 1916, nr 205]
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 6 września.
Na wschodniej widowni walki:
Front bojowy generała marszałka polnego księcia Leopolda bawarskiego:
Na wschód od Złoczowa złamały się nieprzyjacielskie ataki, wykonane po najgwałtowniejszym ogniu przygotowawczym dział częściowo przed naszemi przeszkodami, częściowo już w naszym ogniu zaporowym.
[źródło: "Dziennik Poznański", 19 września 1916, nr 214]
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 17 września.
Wschodni teatr wojny:
Front marszałka polnego generała księcia Leopolda bawarskiego:
(...) Na froncie armii generała pułkownika Boehm Ermolli złamane zostały również zupełnie pomiędzy Seretem a Strypą na północ od Zborowa najsilniejsze ataki na niemieckie linie generała Eben.
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 17 września.
Na wschodniej widowni walki:
Front bojowy generała konnicy arcyksiecia Karola:
(...) Ataki nieprzyjacielskie z wyjątkiem nieznacznych korzyści lokalnych pod Supnicą Dolną skończyły się niepowodzeniem. Taki sam wynik miały ataki rosyjskie na siły zbrojne sprzymierzonych pomiędzy Zborowem a górnym biegiem Seretu pod rozkazem generała pułkownika Boehm-Ermolli. Nieprzyjaciela odparto wszędzie zupełnie dzięki skutecznemu współdziałaniu piechoty i artyleryi.
[źródło: "Dziennik Poznański", 20 września 1916, nr 215]
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 18 września.
Na wschodniej widowni walki:
Front bojowy generała marszałka polnego księcia Leopolda bawarskiego:
Przy armii generała pułkownika Böhm-Ermolli wznowił wróg wczoraj po południu zaczepki swoje pomiedzy Zborowem a Perepelnikami. Wszędzie musiały masy nieprzyjacielskie ustąpić wobec odpornej wytrwałości obrońców.
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 19 września.
Wschodni teatr wojny:
Grupa wojsk marszałka polnego księcia bawarskiego Leopolda:
(...) Pod Perepelnikami (pomiędzy Seretem a Strypą) wziął niemiecki patrol strzelniczy do niewoli 2 oficerów i 80 szeregowców.
[źródło: "Dziennik Poznański", 26 września 1916, nr 220]
Fr. rosyjskiego komunikatu wojennego z dnia 24 września.
Front zachodni:
Od Prypeci aż do rumuńskiej granicy odbyły się na różnych miejscach zacięte bitewy, pomiędzy innemi wczoraj nad górnym Seretem, w okolicy Manajowa i Harbuszowa(*). Wrog stawiał naszym atakom energiczny opór. Odparliśmy wszystkie ataki wroga i pojmaliśmy 1500 Niemców i Austryaków.
[własc. (*) Harbuzowa]
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 24 września.
Na wschodniej widowni walki:
Front bojowy marszałka polnego generała księcia Leopolda bawarskiego:
Pomiędzy Zborowem a górnym Seretem pędzili Rosyanie po kilkudniowem przygotowaniu przez działa wczoraj ponownie znaczne siły do ataku. Już odparto kilka szturmów masowych, gdy w południe powiodło się im wtargnąć na północnym wschodzie od Perepelnik w nasze linie. Nocnym przeciwatakiem po zaciętej walce zdobyliśmy znowu zupełnie wszystkie pozycye. Zabraliśmy przeszło 700 jeńców i 7 karabinów maszynowych. Krwawe straty przeciwnika odpowiadają jego sposobowi wojowania.
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 24 września.
Wschodni teatr wojny:
Front marszałka polnego generała księcia Leopolda bawarskiego:
Silnemi masami atakowali Rosyanie pięciokrotnie pomiędzy Seretem a Strypą na północ od Zborowa. Pod Manajowem wdarł się nieprzyjaciel w linie. W przeciwataku go wyrzucono; w rękach naszych pozostawił 700 jeńców i 7 karabinów maszynowych. Dalej na południe złamane zostały z ciężkiemi stratami wszystkie ataki przed naszemi liniami.
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 25 września.
Wschodni teatr wojny:
Front marszałka polnego księcia bawarskiego Leopolda:
Odzyskaną 23 września przez natychmiastowy kontratak pozycyę pod Manajowem utrzymano w rękach wobec ponownych silnych ataków rosyjskich.
[źródło: "Dziennik Poznański", 27 września 1916, nr 221]
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 25 września.
Na wschodniej widowni walki:
Front bojowy marszałka polnego generała księcia Leopolda bawarskiego:
Rosyanie chcieli wczoraj wieczorem przełamać się na północ od Perepelnik. Usiłowania ich były daremne, straty ciężkie.
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 26 września.
Wschodni teatr wojny:
Front marszałka polnego księcia bawarskiego Leopolda:
Nie powiodły się sześciokrotne ataki znacznych sił nieprzyjacielskich pod Manajowem, przyczem nieprzyjaciel poniósł jak najkrwawsze straty.
[źródło: "Dziennik Poznański", 28 września 1916, nr 222]
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 26 września.
Na wschodniej widowni walki:
Front bojowy marszałka polnego generała księcia Leopolda bawarskiego:
Także wczoraj na północ od Perepelnik złamano liczne ataki przeciwnika.
[źródło: "Dziennik Poznański", 1 października 1916, nr 225]
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 30 września.
Wschodni teatr wojny:
Front marszałka polnego generała księcia bawarskiego Leopolda:
(...) Podczas udanego przedsięwzięcia w okolicy Hukałowiec (na północy od Zborowa) w nocy na 29 września pojmaliśmy 3 oficerów i 70 szeregowców.
[źródło: "Dziennik Poznański", 7 października 1916, nr 230]
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 6 października.
Wschodni teatr wojny:
Front marszałka polnego generała księcia bawarskiego Leopolda:
(...) Po silnym ogniu nieprzyjacielskim nastąpiły kilkakrotne silne ataki, które pod Wysockiem, Dubiem i Żarkowem złamały się już w ogniu, pod Batkowem (nad Seretem) odparte zostały przeciwatakiem niemieckich batalionów; pojmano 3 oficerów i 120 szeregowców.
[źródło: "Dziennik Kijowski", 24 września (7 października) 1916, nr 264]
Fr. rosyjskiego komunikatu wojennego z dnia 23 września starego kalendarza (6 października w naszym kalendarzu)
Front zachodni.
W kierunku złoczowskim, w rejonie Pieniaki - Hukałowce - Młynowce, toczą się zażarte walki. Przeciwnik uporczywie wstrzymuje naszą ofenzywę, przechodząc do kontrataków. Wzięliśmy tu do niewoli 15 oficerów, 2 lekarzy i 522 szeregowców.
[źródło: "Dziennik Poznański", 19 października 1916, nr 240]
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 18 października.
Wschodni teatr wojny:
Front marszałka polnego generała księcia bawarskiego Leopolda:
(...) Piechotę atakującą pozycye austro-węgierskie pod Zwizynem (ma północnym wschodzie od Załoźca) wyparto ogniem w jej rowy ze znacznemi jej stratami.
[źródło: "Dziennik Poznański", 24 października 1916, nr 244]
Fr. rosyjskiego komunikatu wojennego z dnia 21 października.
Na froncie zachodnim:
(...) W okolicy wsi Jarosławice, na północ wschód od kolei Tarnopol-Złoczów przeszły części naszego pułku piechoty nocą przez zasieki z drutu i wpadły w świetny sposób do głównego rowu wroga: wszystkich stawiających opór wykłuto bagnetami a resztę jako jeńców zabrano ze sobą.
[źródło: "Dziennik Kijowski", 1 (14) listopada 1916, nr 302]
Fr. rosyjskiego komunikatu wojennego z dnia 31 października starego kalendarza (13 listopada w naszym kalendarzu)
Front zachodni.
Dnia 30 go października w rejonie Harbuzów - Hukałowce, podczas oględzin pozycyi, został zabity kulą wybuchową waleczny dowódca brygady generał-major Remerow.
[źródło: "Dziennik Poznański", 16 grudnia 1916, nr 287]
Fr. rosyjskiego komunikatu wojennego z dnia 13 grudnia.
Na froncie zachodnim:
W okolicy wsi Hukałowce nieprzyjaciel wciąż strzela z dział i miotaczy min do naszych pozycyi.
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 15 grudnia.
Wschodni teatr wojny:
Front marszałka polnego księcia bawarskiego Leopolda:
Na północy od kolei ze Złoczowa do Tarnopola niemieckie wojska wtargnęły w rowy rosyjskie i przyprowadziły 90 jeńców.
[źródło: "Dziennik Poznański", 17 grudnia 1916, nr 288]
Fr. rosyjskiego komunikatu wojennego z dnia 14 grudnia.
Na froncie zachodnim:
Przy kolei Tarnopol-Złoczów zrzuciły nasze samoloty ze skutkiem bomby na dworzec Pługow(*) i na pociąg.
[własc. (*) Płuhów]
[źródło: "Dziennik Poznański", 19 grudnia 1916, nr 289]
Fr. rosyjskiego komunikatu wojennego z dnia 15 grudnia.
Na froncie zachodnim:
(...) W okolicy Grabkowiec spostrzegły nasze straże kolumnę nieprzyjacielską przed zasiekami z drutu. Obrzuciwszy wroga petardami zmuszono go do cofnięcia się do rowów własnych. Około godziny 5 po południu podjął wróg po skoncentrowanym ogniu działowym w okolicy Batkup(*) i lasu Gukułowce(**) atak na odcinek Karabowce(***) - Meinowce(****) od wsi Grabkowiec po obu stronach toru kolejowego Złoczów-Tarnopol. Przyjęty ogniem połączonym naszej piechoty i artyleryi padł w odległości 300-400 metrów przed naszymi rowami na ziemię.
[własc. (*) Batków, (**) Hukałowce, (***) Kabarowce, (****) Młynowce???]
[źródło: "Dziennik Poznański", 29 grudnia 1916, nr 296]
Fr. rosyjskiego komunikatu wojennego z dnia 26 grudnia.
Na froncie zachodnim:
Nieprzyjaciel ostrzeliwał gwałtownie wsie Peniaki i Manajow jakoteż las Gukułowce(*).
[własc. (*) Hukałowce]
Fr. austriackiego komunikatu wojennego z dnia 27 grudnia.
Wschodnia widownia walki.
Front bojowy marszałka polnego księcia bawarskiego Leopolda:
Na północny zachód od Zalocza(*) przywiodły oddziały austro-węgierskie po wycieczce pomyślnej 34 jeńców i 2 karabiny maszynowe.
[własc. (*) Załoziec]
Fr. niemieckiego komunikatu wojennego z dnia 27 grudnia.
Wschodni teatr wojny:
Front marszałka polnego księcia bawarskiego Leopolda:
W odcinku Graberki na północnym zachodzie od Załoźca przyprowadziły oddziały austro-węgierskie z udanej wyprawy 32 jeńców i zdobyły 2 karabiny maszynowe.