Pracownicy i służba hrabiów Starzeńskich
Dodane przez Remek dnia Sierpnia 03 2009 11:02:33

Pracownicy i służba hrabiów Starzeńskich


(Uaktualnione luty 2014)

Dzięki trójce naszych Dobrodziejów, wspierających projekt "Olejów na Podolu", mamy trochę materiałów archiwalnych - kopie niektórych stron ksiąg kościelnych. Część z tego, w formie nazwisk w kategorii "Szukamy przodków", opublikowaliśmy w poprzednich latach. W roku 2009 jednak otrzymaliśmy szczególnie cenny prezent - lata 1850-1857 i 1859-1865 w przepięknej czytelności. Mogliśmy się więc pokusić o zestawienia zgonów i niniejsze listy pracowników i służby hrabiów Starzeńskich, oraz (publikowane osobno) listy pracowników i służby hrabiów Wodzickich i spisy rzemieślników z wiosek parafii olejowskiej. Zadziałało to także "wstecz" na resztę naszych materiałów. Dzięki porównywaniu udało się także odcyfrować część - słabo czytelnych - łacińskich nazw zawodów z lat 1867-1896. Niestety, nie wszystkie - ale i tak bardzo dużo, o czym się przekonacie przeglądając w/w artykuły.

Daty przy tych wszystkich ludziach, ich nazwiska, zawód czy pełnione funkcje pochodzą ze starych ksiąg kościelnych parafii rzymsko-katolickiej w Olejowie. Brali wtedy ślub, byli świadkami innego ślubu, chrzcili własne dziecko, byli rodzicami chrzestnymi innych dzieci, lub umierali - to powody, dla których znaleźli się w naszych źródłach. Nie są to na pewno wszyscy pracownicy i słudzy Starzeńskich, ani pełne daty ich służby w majątku. Jedyne ci, których zapisały pióra olejowskich księży przy rzymsko-katolickich chrztach, ślubach i zgonach.

Majątek olejowski obejmował sam Olejów, Bzowicę, Białokiernicę, Hukałowce, Harbuzów, Beremowce, Łopuszany, Moniłówkę i folwarki w Halczynej Dolinie i Tworymirce. Wszędzie tam hrabiowie Starzeńscy, a po nich Wodziccy, mieli ziemię, lasy - i różne obiekty, jak stadnina koni, owczarnie, ptaszarnie, pasieki i tym podobne, w których zatrudnienie znalazło wielu mieszkańców tych miejscowości. Do dworu należał także młyn olejowski i pracowała dla niego prawdopodobnie większość olejowskich rzemieślników. W naszym wykazie umieszczamy jednak tylko tych, o których wyraźnie zapisano, że pracują dla dworu - lub wskazywał na to ich adres (numer domu - jeśli był podany). Kompletny spis wszystkich znalezionych w źródłach rzemieślników z Olejowa i innych miejscowości zamieścimy na naszej stronie w osobnych artykułach.

W przypadku służby dworskiej informacje "Z Olejowa", "Z Białokiernicy" itp. oznaczają tylko ich miejsce zamieszkania, odnotowane w naszych źródłach. Gdzie konkretnie pracowali - jeśli nie było to napisane wprost - o tym już nie wiemy. Z Białokiernicy do olejowskiego dworu nie było zbyt daleko, więc teoretycznie jest możliwe, że ludzie stamtąd mogli codziennie dochodzić do pracy. Ale w przypadku dalej położonych miejscowości (np. Harbuzowa) trudno to ocenić.

Nazwiska pracowników dworskich z Olejowa i Manajowa z 1845 r.
na liście darczyńców składki na rzecz ofiar wielkiej powodzi w Galicji
"Gazeta Lwowska" Nr 126 z 25 października 1845




rządcy dóbr olejowskich (łac. "commisarius bonorum Olejów" / "comissar. bonor. Illustris Comitis Starzeński")

1830-1835 Stawiński Jan Nepomucen
1835 Wendorf Antoni
1839-1843 Puzyna Wincenty, mąż Emilii zd. Denowskiej (lub Dunowskiej; dwa różne zapisy w źródłach)
1845 Borzewski Bazyli
1845-1851 Gorzejewski Michał, w roku 1846 miał 36 lat, mieszkał w domu nr 1 (dwór olejowski)
1852-1857 Ciecharzewski Kazimierz, mieszkał w domu nr 2

Hrabia Michał Starzeński w liście do Gwalberta Pawlikowskiego, dziedzica Medyki i Milna, datowanym Olejów 25 marca 1841 użył słów: "racz więc oddawcy P. Kapitanowi Puzynie rządcy memu ...". Zaciekawiło nas, skąd ta tytulatura wojskowa przy olejowskim rządcy. W książce "Poczet Szlachty Galicyskiéj i Bukowińskiéj" (Lwów 1847) odnaleźliśmy osobę: Puzyna z Kozielska herbu Oginiec Wincenty Józef Stanisław trojga imion, wnuk Stanisława, szlachectwo zatwierdzone w 1847 roku przez Wydział Stanów Galicyjskich. Z dużym prawdopodobieństwem jest to nasz rządca z Olejowa. Inne informacje - z polskiego internetu - są niestety niejasne i chaotyczne. Nie wiemy do końca, czy jest on identyczny z kapitanem Józefem Wincentym Puzyną (ur. 1793, zm. 1862), dzielnym żołnierzem napoleońskim i powstańcem listopadowym, kawalerem złotego krzyża Virtuti Militarii.



mandatariusze olejowscy (łac. "mandator" / "iudex politicus")

1826-1826 Tokarzewski A.
1835 Kordani Feliks
1838-1855 Fellner Karol, po polsku zapisany "mandator olejowski", mieszkał w domu nr 2

Podpis mandatariusza Tokarzewskiego na dokumencie z 1826 r.




księgowy / rachmistrz hrabiego Starzeńskiego (łac. "calculator com. Starzeński")

1839-1840 Witwicki Józef, mąż Kunegundy zd. Regelskiej



skarbnik

1845 Jarocki, imię NN



ekonomowie olejowscy (łac. "oeconomus olejoviensis" / "oeconomus ex Olejów")

1825 Salucki Antoni
1833 Baruszewicz Atanazy, miał wtedy 40 lat, mieszkał w domu nr 1
1839-1841 Fatulski Ignacy, mieszkał w domu nr 1
1843 Ruszkowski Antoni, miał wtedy 43 lata, mieszkał w domu nr 1
1845 Urbański, imię NN
1845 Podgórski, imię NN
1845 Jaworski Ludwik, w roku 1845 miał 21 lat, wymieniony pod numerem domu 1
1848 Babicz Franciszek, miał wtedy 26 lat, mieszkał w domu nr 3
1849 Zippser Edward, syn Emanuela i Tekli z domu Rychter, miał wtedy 28 lat, mieszkał w domu nr 1
1853-1867 Jawornicki Kacper, wymieniany pod numerami domów: w latach 1853-1860 - dom nr 2, w 1861 - dom nr 170, w r. 1862 - dom nr 1, w r. 1865 - dom nr 9
1854-1866 Iwanicki Michał



ekonomowie bzowiccy (łac. "oeconomus in Bzowica dominii Olejów")

1845-1855 Oborski Józef, mieszkał w domu nr 1. Mąż Anieli z domu Radziejewskiej, zmarł w roku 1855, bo przy chrzcie jego córki jest dopisek "pogrobowiec" (oryg. "posthuma"). Prawdopodobnie był grekokatolikiem, bo nie występuje w olejowskiej rzymsko-katolickiej księdze zmarłych.



ekonomowie z Halczynej Doliny (łac. "oeconomus in Halczyna Dolina")

1841 Frankiewicz Jan



ekonomowie harbuzowscy (łac. "oeconomus Harbuzoviensis" / "oeconomus ex Harbuzów")

1850-1851 Łabęcki Maksymilian, mieszkał w domu nr 1, w roku 1850 miał 28 lat



dyrektor fabryki fajansów (łac. ""Director fabrici faians."")

1831 Głuchowski Fabian , brak innych danych, w roku 1831 był świadkiem ślubu mieszkańców Trościańca Wielkiego
(Uwaga: przy tej osobie nie było jasno zapisane, że pochodzi z Olejowa. Lecz była to najbliższa taka fabryka od Trościańca)
do 1843 Goth Alojzy, brak informacji o stanie cywilnym, zm. w r. 1843 w wieku 46 lat, mieszkał w domu nr 1



pisarze dominialni (łac. "scriba dominialis Olejoviensis")

1834 Witwicki Józef
1840 Jaroszewski Stefan
1852-1855 Wężowski Leon



leśniczy (łac. "praefectus sylvarum")

Z OLEJOWA:
1845 Czekański, imię NN
1850-1856 Zippser Ludwik / Zippser Adolf (prawdopodobnie miał dwa imiona Ludwik Adolf, lub Adolf Ludwik), "praefectus sylvarum Olejów", ale mieszkał w Białokiernicy

Z HUKAŁOWIEC:
przed 1853 Walwein, imię NN (w roku 1853 występuje wdowa po nim)



nadzorca owczarni w Olejowie (łac. ""ovonarius Com. Starzeński / ovonarius in Olejow"")

1838-1839 Witwicki Józef



urzędnicy w dominium - bez podania pełnionej funkcji (łac. "officialista" / "officialista privatus")

1839 Petrykowski Józef, rodem z Tartaków, w r. 1839 jako wdowiec poślubił Teklę Czoroglany, córkę medyka, miał wtedy 36 lat, mieszkał w domu nr 2 w Olejowie
1855 Żukowski Stefan, wymieniony pod numerem domu 71



architekci z Olejowa (łac. ""architectus"")

1838 Moszyński Jan, miał wtedy 27 lat, wymieniony pod numerem domu 134



lekarze - chirurdzy ("chyrurgi in Olejow" / "Magister Chyrurgiae")

1836 Kompert Jan, w roku 1835 miał, 36 lat, wymieniony pod numerem domu 2
1838-1839 Czoroglany Marcin (w późniejszych latach to nazwisko zapisywano czasem "Czoroglani"), zm. w roku 1839 w wieku 69 lat, wymieniony pod numerem domu 84



akuszerki - przy porodach hrabiny Starzeńskiej (łac. "obsterix")

1833 Kamińska, imię nie podane
1833 Klimaszewska, imię nie podane
1843 Sobolewska Barbara

(w roku 1833 przy porodzie bliźniaczek były wymienione dwie akuszerki)



klucznica (łac. ("clavicularia")

1835 Kozłowska Apolonia, z domu Laskowska, miała wtedy 40 lat, mieszkała w domu nr 1 (dwór olejowski)



dama dworu? (łac. ("de aula Comitis Starzenski in Olejow")

1835 Chmielewska Julia, w roku 1835 miała 26 lat, mieszkała w domu nr 1 (dwór olejowski)



kucharze i kucharki (łac. "coquus" i "coqua")

Z OLEJOWA:
1834 Sidorowicz Stefan, mieszkał w domu nr 1 (dwór olejowski)
1837-1842 Skorobohaty Paweł, mąż Teodozji zd. Dybasz
1852-1862 Drozdowski Wojciech, wymieniany pod numerami domów: 111, 119, 125

Z BIAŁOKIERNICY:
1851 Łeśków Maria



krawcowa dworska (łac. "vestiaria aulica")

1851 Dybasz Elżbieta, ur. Olejów, miała wtedy 28 lat i mieszkała w domu nr 1 (dwór)



lokaje pałacowi (łac. "pedisequus aulicus")

Z OLEJOWA:
1851-1861 Boratyn Jan, ur. Sietesz cyrkuł Złoczów, w roku 1851 miał 31 lat, wymieniany pod numerami domów: 1851-1853 - numer 1 (dwór), 1856 - nr 72, 1861 - nr 82
1852-1890 Mielnik Dionizy, grekokatolik
1855 Mielnik Piotr

Z BIAŁOKIERNICY:
1853 Słonecki Antoni, wymieniany pod numerem domu 3



słudzy pałacowi z Olejowa (łac. "servus aula" / "servus in aula Olejoviensi")

1822 Siklicki Jan
1822 Skałuba Andrzej
1823 Polański Maciej, zm. w roku 1823 w wieku 64 lata, mieszkał w domu nr 1 (dwór olejowski)
1832 Gaszy Jan
1840 Markowski Grzegorz
1841-1843 Brzezicki Jan, mąż Marii zd. Robak
1842 Rosicka Petronela, córka Zacharego
1842 Mazgajski Jan
1844 Mielnik Dymitr, miał wtedy 29 lat, wymieniony pod numerem domu 45
do 1855 Baturyna Łukasz, brak informacji o stanie cywilnym, zm. w r. 1855 w wieku 41 lat, numer domu 1



słudzy domowi z Olejowa (łac. "servus domesticus" i "serva domestica")

1854 Piekarz Marcin
1854 Kosińska Teresa



słudzy (łac. "servus" i "serva") - niektórzy z nich mogli pracować dla dworskich oficjalistów

Z OLEJOWA:
1828 Piasecki Józef, miał wtedy 29 lat, wymieniony pod numerem domu 1 (dwór olejowski)
1828 Piasecki Wojciech
1828 Wąsowicz Jan
do 1843 Hebdowski Antoni, brak informacji o stanie cywilnym, zmarł w roku 1843 w wieku 47 lat, numer domu 1
1843 Łakocka Maria, w r. 1843 jako panna wyszła za Cypriana Łumikowskiego, także sługę w Olejowie, miała wtedy 27 lat
1843 Łumikowski Cyprian, w r. 1843 jako kawaler poślubił służącą z Olejowa, Marię Łakocką, miał wtedy 35 lat
1847 Dybasz Józef, w r. 1847 jako kawaler poślubił Annę Korzeń z Olejowa, miał wtedy 29 lat
1852 Dybasz Zofia, wymieniona pod numerem domu 1 (dwór)
1853 Szkałuba Elżbieta, wymieniona pod numerem domu 83
1853 Tomczyszyn Rozalia, wymieniona pod numerem domu 80
1853 Wiatrowska Petronela, zamiast numeru domu zapisano "las"
1855 Niemilowska Anna, wymieniona pod numerem domu 66

Z BIAŁOKIERNICY:
1847 Hryniewicz Jan, mąż Franciszki zd. Pietraszewskiej
1852 Kociubiński Tomasz, wymieniony pod numerem domu 7

Z BZOWICY:
1852 Skorobohaty Daniel, ur. Białokiernica, wymieniony pod numerem domu 30, miał wtedy 27 lat
1853 Bridawa Feuronia, wymieniona pod numerem domu 1
1853 Wilk Michał, wymieniony pod numerem domu 1
1853 Romanków Eliasz

Z HALCZYNEJ DOLINY:
1852-1860 Słonecka Franciszka, wymieniana pod numerem domu 3

Z HUKAŁOWIEC:
1852 Pieczak Anna, ur. Wołczkowce, wymieniona pod numerem domu 9
1854 Klimkiewicz Konstanty, wymieniony pod numerem domu 7

Z BEREMOWIEC:
1853-1854 Jukało Jacek, mieszkał w domu nr 18



słudzy? parobkowie? (łac. "famulus" i "famula" - w słownikach ten termin ma kilka znaczeń, w tym: sługa, dworzanin, parobek, czeladnik)

Z OLEJOWA:
1835 Skiba Maria, córka Michała
1851 Święcicka Rozalia, zamiast numeru domu: las Olejów
1855 Sokołowski Antoni, wymieniony pod numerem domu 39

Z BIAŁOKIERNICY:
1851 Beszły Konstantyn
1851 Dajczak Tatianna, ur. Trościaniec Wielki, wymieniona pod numerem domu 15



służąca rządcy dóbr olejowskich

do 1855 Zaperekopna Katarzyna, brak informacji o stanie cywilnym, zm. w r. 1855 w czasie epidemii cholery w wieku 28 lat, numer domu 1



ogrodnicy pałacowi (łac. "hortulanus aulicus")

1837 Kuczyńska Anna, "hortulana"
1844-1851 Dybasz Józef
1852 Brabenec Franciszek, wymieniony pod numerem domu 1 (dwór)
1853 Hrabowski Andrzej, wymieniony pod numerem domu 3
1855 Mrozicki Jakub, pomocnik ("adjutor") ogrodnika pałacowego, zmarł w roku 1855 w wieku 50 lat, mieszkał w domu nr 1 (dwór)



woźnice (łac. "auriga")

Z OLEJOWA:
1841 Jabłoński Jakub, wymieniony pod numerem domu 1 (dwór olejowski)
1855 Sokołowski Antoni, wymieniony pod numerem domu 94

Z BEREMOWIEC:
1854 Romanów Eliasz



magazynierzy (łac. "horrearius")

Z OLEJOWA:
1845 Babicz, imię NN
1853 Posny Pantaleon

Z BZOWICY:
1855 Marszałków Błażej, wymieniony pod numerem domu 1

Z BEREMOWIEC:
1853 Nowakowski Kazimierz, wymieniony pod numerem domu 11

Z HARBUZOWA:
1851 Kopczyński Cyprian, wymieniony pod numerem domu 1
1852 Kondratowicz Jakub / Kondratowicz Jacek (dwa różne warianty imienia w źródłach), wymieniany pod numerami domu 1 i 2



owczarze / dozorcy owczarni / pasterze owiec (łac. "ovicularius" / "custos ovium" / "ovium pastor")

Z OLEJOWA:
1854-1867 Pęcak Mikołaj, wymieniany pod numerami domów: w 1854 - nr 168, w 1857 - nr 2
1855 Kowalik Jakub, wymieniony pod numerem domu 1 (dwór)

Z BZOWICY:
1853-1855 Dusberger Józef, wymieniony pod numerem domu 1

Z HALCZYNEJ DOLINY:
1852 Dusberger Józef, wymieniony pod numerem domu 3



pszczelarze / dozorcy pasieki (łac. "apearius" / "custos apiarii" / "custos apium")

Z OLEJOWA:
1839-1853 Masztalerz Kacper, w roku 1839 zamiast numeru domu przekreślone zero (mieszkał poza wioską, w pasiece?), zmarł w roku 1853 w wieku 66 lat, wtedy już pod numerem domu 162, jego synowie też potem byli pszczelarzami
1850 Diaków Józef, brak informacji o stanie cywilnym, zm. w roku 1850 w wieku 72 lata, numer domu 1
1853 Diaków Łukasz, wymieniony pod numerem domu 162
1855 Wegera, imię NN
1855 Górski Kazimierz z Huty Pieniackiej, dozorca pasieki w Olejowie, brak informacji o stanie cywilnym, zm. w r. 1855 w czasie epidemii cholery w wieku 58 lat, w księdze zgonów nr domu 75
1855 Masztalerz Piotr, mąż Ewy zd. NN

Z BIAŁOKIERNICY:
1854 Bielecki Mikołaj, wymieniony pod numerem domu 30

Z HARBUZOWA:
1855 Krówka Jan, w roku 1855 zmarł w wieku 66 lat, mieszkał w domu nr 2



gajowi (łac. "custos sylvarum" / "custos sylva")

Z OLEJOWA:
1831 Sękowski Stanisław, zm. w roku 1831 w wieku 54 lata, numer domu nie wpisany

Z HARBUZOWA:
1855 Kowalik Józef, wymieniony pod numerem domu 1



pracownik folwarku Bzowica (łac. "inquilinus")

1852 Sinner Karol



młynarze olejowscy (łac. "molitor" / "molendarius")

1835-1856 Lemiega (Łemega) Jan
1852-1855 Mielnik Jan
1855 Baturyna Jan



mechanicy (łac. "mechanicus")

1839 Muszyński Jan, mąż Michaliny zd. Witwickiej



kowale (łac. "ferri faber" / "faber ferri"):

Z OLEJOWA:
1852-1870 Matysko Piotr, ur. Orzechowce w cyrkule przemyskim, w roku 1852 wymieniony pod numerem domu 3, w roku 1865 - pod numerem 87
1855-1857 Szuba Jan, w roku 1855 i 1856 wymieniony pod numerem domu 3, w roku 1857 - pod numerem 2



cieśle / stolarze (łac. "faber lignarius" / "faber ligni")

Z BIAŁOKIERNICY:
1851-1868 Leżak Józef (dwa razy błędnie zapisany jako Iżak Józef), ur. Kobelnica w Czechach, w roku 1868 miał 48 lat, wymieniany pod numerami domów: 6, 1, 57, 15, 6



cegielnicy (łac. "laterarius" / "fabricator laterariorum")

Z OLEJOWA:
1854-1863 Gloss Jan Dominik, ur. Weiskirchen Moravia, w roku 1854 miał 24 lata, wymieniany pod numerami domów: w 1854 - nr 1, w 1855 - nr 169, w 1857 - nr 1, w 1859 - nr 109, w 1861 - 157



DODATKOWE INFORMACJE:


Za czasów hrabiego Michała Starzeńskiego, w latach 40-tych XIX wieku, stado koni w Olejowie liczyło około 60 klaczy.
W okolicach gdzie istniały większe stada koni (jak w Olejowie) ogiery do 3 roku życia puszczano wolno na paszę. Korzystali z tego włościanie, podprowadzając do nich swoje klacze. Stąd pochodziły lepsze konie włościańskie. (Gazeta Narodowa, Rok XIV, Nr. 18. We Lwowie, Sobota dnia 23. Stycznia 1875. Rubryka: Gospodarstwo, przemysł i handel. Artykuł - Ze Złoczowskiego (w sprawie chowu koni)).